Modern orgel, op de grond (Kleuker, 1981)

Onze-Lieve-Vrouw-van-Gratiënkerk

Orgelkast  / Modern orgel, op de grond (Kleuker, 1981) - Onze-Lieve-Vrouw-van-Gratiënkerk
Speeltafel  / Modern orgel, op de grond (Kleuker, 1981) - Onze-Lieve-Vrouw-van-Gratiënkerk
Orgelkast  / Modern orgel, op de grond (Kleuker, 1981) - Onze-Lieve-Vrouw-van-Gratiënkerk
Architectuur, plaats, inplanting  / Modern orgel, op de grond (Kleuker, 1981) - Onze-Lieve-Vrouw-van-Gratiënkerk
 Klik op een foto om te vergroten
HET INSTRUMENT
Orgelkast - bouwdatum 1981
Orgelkast - architect - bijzonderheden Jean Marol
Orgelkast - plaats Achteraan in de kerk, voor de hoofdingangsdeur, op de grond
Orgelkast - stijl  Modern
Gebruikte materialen De vogel links is in beuk, de vogel rechts in mahonie. Het frontale pijpwerk in geëlektroniseerd tin is volledig functioneel.
Opstelling van de pijpen De frontpijpen zijn functioneel. Hun grote stevigheid danken ze aan hun materiaal: ze werden uitgevoerd in geëlektroniseerd tin. De pijpen zijn opgesteld per kleine terts voor de klavieren en per grote terts voor het Pedaal, met twee aan de linkerkant en twee aan de rechterkant. Onder het front van het Hoofdwerk, links, en van het Positief, rechts, bevinden zich de vier horizontaal geplaatste tongregisters. Deze reeksen pijpen zijn van tin en de meeste bekers zijn opgehangen aan een metalen stang die in het meubel vastzit. De kernen van de houten pijpen steunen op het houtwerk zelf.
Beschrijving van de orgelkast Het front bestaat uit vijf velden met prestantpijpen die in terts zijn opgesteld en overeenstemmen met de interne opbouw van het instrument : de hoofdkas beeldt twee vogels uit in baltshouding (de linkervogel verbergt gedeeltelijk de rechter), in hout met contrasterende tinten (dus twee vogels in profiel gezien, die beide naar de buitenkant van de kerk kijken). De sokkel van het orgel staat op de vloer zelf van de kerk en in deze sokkel is de speeltafel ingebouwd in een speelkast afgedekt door twee deuren met mahoniehouten luiken. In het bovengedeelte van de hoofdkas, achter de prestantpijpen, profileren zich in glanzend karmijnrood de mobiele lamellen van de jaloezieën waarmee de zwelkast van het reciet kan worden gesloten. Binnen in de hoofdkas ondersteunt een grote metalen structuur het gehele instrument : het volledige windwerk, de windlades en het pijpwerk in tin, ijzer of hout.
Speeltafel - stijl Past bij de hoofdkas
Speeltafel - beschrijving Onder de chamadepijpen (Spaanse Trompetten) van het front en in de sokkel die op de vloer van de kerk staat, is de speeltafel ingebouwd en gecentreerd in de speelkast. Ze wordt beschermd door twee deuren met mahoniehouten panelen die volledig kunnen worden weggeklapt langs de zijkanten. De deuren hebben twee vleugels of luiken per deur en pianoscharnieren.
Speeltafel - materialen Deuren: mahoniehout
Bouwdatum 1981
Bouw - bijzonderheden 1981. Een eerste bouwfase vond plaats in Duitsland waar het orgel gedeeltelijk werd geassembleerd, mechanisch getest, daarna gedemonteerd en vervoerd naar België. De kerk veranderde toen gedurende meer dan drie maanden in een echte bouwwerf. Een bijkomende maand was nodig om de ongeveer 4.000 geïnstalleerde pijpen en stemmen en in harmonie met elkaar te brengen. Het oorspronkelijke ontwerp omvatte 61 registers. Een ambachtelijk gemaakte lessenaar die dichter bij de organist staat werd toegevoegd door Jean Ferrard, om een beter zicht te hebben op de partituur. De ruwe klimaatvoorwaarden waaraan een orgel in een kerk blootstaat, worden nog verscherpt door de installatie van moderne verwarmingstechnieken. Het warmeluchtsysteem, dat vandaag bijna overal wordt toegepast, combineert de drie grootste schadeoorzaken : zeer brutale temperatuurverschillen, snelle verplaatsing van stofdeeltjes en uitdroging van de lucht. Deze factoren hebben rampzalige gevolgen voor de windlades : de membranen in dierenhuid verharden en breken, terwijl de houten elementen vervormd raken en barsten. Vandaar dan ook dat dichtheidsproblemen een echte nachtmerrie zijn geworden voor de orgelbouwers van vandaag. Om deze nadelen op te vangen heeft orgelbouwer Detlef Kleuker gebruik gemaakt van een zeer recente technologie afkomstig uit het ruimteonderzoek in het kader waarvan nieuwe materialen zijn ontwikkeld die bestand zijn tegen de meest intense thermische belastingen. Het resultaat hiervan zijn bewerkingen van organische syntheseproducten die bij zeer hoge temperatuur worden samengedrukt. Door zulke thermochemische persen in zijn atelier te installeren, heeft Detlef Kleuker de weg geopend naar een nieuwe generatie instrumenten met een opmerkelijke betrouwbaarheid. Brons en speciaal uitgewerkte materialen hebben eveneens sommige elementen vervangen die traditioneel in hout waren vervaardigd. Een dergelijke vooruitgang in de materie zelf van het orgel kon niet bevredigend zijn zonder een minstens evenwaardige technologische vooruitgang op het gebied van de mechaniek. Om een orgelpijp te laten spreken moet er immers een ventiel worden geopend dat lucht onder druk binnenlaat. Het mechanisme dat het commando doorgeeft vanaf de vinger van de organist tot aan het ventiel heet "tractuur". In het begin van deze eeuw is de pneumatische tractuur verschenen die de eeuwenlange traditie van de mechanische tractuur helemaal overhoop heeft gegooid. Hoewel dit systeem de organist in staat stelt om zonder inspanning te spelen, werd de pneumatische tractuur al snel opgegeven vanwege een te traag antwoord en middelmatige betrouwbaarheid. Daarna volgde de elektropneumatische tractuur die de gebreken van het vorige systeem verzachtte maar een even grote handicap vertoont : het gebrek aan controle die de organist op natuurlijke wijze moet kunnen uitoefenen op de muzikale orde die naar het ventiel wordt geleid. Daardoor is men teruggekeerd naar de mechanische tractuur hoewel deze soms zwaar te bedienen is bij zeer grote instrumenten. Bij het orgel van Vogelzang is een systeem met 215 elektromagneten geïnstalleerd op het parcours van de mechaniek opdat de organist geen enkel verschil in toetsaanslag zou voelen tussen de opening van een of meerdere ventielen. De coördinatie van dit systeem gebeurt door een elektronische schakeling gekoppeld aan een controlepaneel om elk van de functies te testen. Men kan het orgel vergelijken met een orkest. Het subtiele spel van sonore kleuren wordt verkregen door het doordachte samenspel tussen de verschillende instrumenten die men nu eens moet laten spreken, dan weer doen zwijgen. Analoog moet men elk orgelregister op elk ogenblik kunnen oproepen om onmiddellijk te worden geopend of gesloten. Het register dat deze functie uitvoert, is een doorboorde plaat geplaatst onder alle pijpen die tot eenzelfde register behoren. Volgens zijn positie stemmen de gaten al dan niet overeen met de openingen van de windlade en kan de wind al dan niet passeren. Op die manier kan het geheel van de pijpen van dit register spreken of blijft het stom. Om deze taak snel en stil uit te voeren worden 71 speciaal ontworpen motoren bediend door een groep schakelingen die even snel als stil zijn. Het geheel is aangesloten op een netwerk van 8 programmeerbare elektronische geheugens (Setzer-combinaties) en op een crescendosysteem in 10 fases regelbaar via een schakelbord.
Orgelbouwers - bijzonderheden Overleden kort na de bouw van het instrument
Persoon belast met het onderhoud Van den Heuvel Peter & Jan
Datum/periode van het onderhoud Jaarlijks, via contract
Combinatieschakelaar - type en plaats Elektronisch type, in een metalen koffer in het orgel (pijphangers met schroefdraden en moeren, koperen bajonetten) met elektronische kaarten. De registermechaniek ‘op zijn Amerikaans’ is als quincunx geplaatst aan weerskanten van de klavieren en bedient 46 reële registers, de manuaalkoppels en de pedaalkoppels, die elektrisch worden aangedreven, en de Tremulanten. Door middel van acht ‘afstelbare combinaties’ kan de organist verschillende registermechanieken vastleggen. Boven het voetklavier bevinden zich pistons die de combinaties, de manuaalkoppels en de pedaalkoppels aansturen, terwijl twee balanstreden het ‘algemeen crescendo’ en de ‘expressie van het Reciet’ bedienen.
Crescendo Mechanisch, elektrisch, programmeerbaar
Stemming Diapason 440 Hz
Temperatuur Gelijkzwevend
Akoestiek ± 7 seconden
Akoestiek - bijzonderheden Galmende akoestiek die de klank van het instrument versterkt
Orgelbouwer(s) Detlef Kleuker
HET INSTRUMENT
Bouwdatum 1981
Orgelkast - stijl  Modern
Speeltafel - stijl Past bij de hoofdkas
Orgelbouwer(s) Detlef Kleuker
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Het instrument werd gebouwd op initiatief van Luc Dupuis, destijds de organist van de parochie. Meerdere ontwerpen werden bestudeerd alvorens men kwam tot het orgel zoals we het vandaag steeds kennen. Als verwijzing naar de naam van de wijk en om het rozetvenster zichtbaar te laten, beeldt de monumentale hoofdkas twee vogels in paringsdans uit. Zij werd uitgevoerd in hout met contrasterende tinten, volgens een plan van architect Jean Marol.

Het muzikale concept is van Jean Guillou (Parijs), die niet aan zijn proefstuk toe was: hij was ook de ontwerper van het orgel in Alpe d’Huez in de vorm van een hand en het orgel van in de Grange de la Bernardière (1974) vlakbij Tours. Hij werkte ook samen met de orgelbouwer Detlef Kleuker uit Bielefeld, zoals in Vogelzang. Dit wordt uitgelegd door Jean-Pierre Felix in de akten van de ‘8 orgelstages’ die Organum Novum vzw in 2000 heeft georganiseerd.

Ziehier wat Luc Dupuis hierover in november 2007 vertelt:
‘Het was in 1971 dat een adolescent met als voornaam Luc zijn eerste kerkdiensten in Vogelzang speelde. Ongeveer tien jaar later heeft de parochie me de titel ‘titularis' toegekend, op voorwaarde dat ik niet in loondienst zou komen, zoals voorzien door het bisdom. [...!] Omstreeks 1985 verkreeg ik de opsplitsing van mijn functie: ik werd titularis voor de kerkdiensten en conservator met betrekking tot het instrument. In heb ontslag genomen uit mijn functie als titularis in 1986 en uit mijn functie als conservator in 1990.’

Intussen had ik een dertigtal opnames voor de radio gemaakt, vooral met orkest.
‘Vervolgens ben ik met alles gestopt en ben ik een nieuw leven begonnen. Ik beschikte plots over veel tijd. Zodra ik achter mijn verleden als organist een punt had gezet, ben ik orkestratie beginnen studeren met Marcel Quinet en heb ik me in de filmmuziek voor symfonisch orkest gestort. "

‘Wat de geschiedenis van dit instrument betreft, zijn er spectaculaire dingen gebeurd (zoals overal), waarvan sommige enkel onder vrienden kunnen worden verteld […]. De orgelliefhebbers zijn gefascineerd door de zeer verschillende achtereenvolgende ontwerpen vooraleer het definitieve ontwerp tot stand kwam:

1) Het eerste ontwerp plaatste het instrument op de tribune en verborg het rozetvenster. Het is om die reden dat de franciscanen het hebben verworpen.
2) Het tweede ontwerp – nog steeds op de tribune – maakte het uitzicht op het rozetvenster vrij door het Zwelwerk onder dit venster te plaatsen en de rest van het instrument links en rechts te schikken. Ditmaal heb ikzelf geweigerd, want de organist kreeg het Zwelwerk volop in het gezicht, een situatie die ik verre van ideaal achtte in het symfonisch repertorium!
3) Een derde ontwerp werd onderzocht, waarbij met de vorige opmerkingen rekening werd gehouden, toen een concurrent van Kleuker een ontwerp heeft ingediend waarin het orgel beneden op de grond stond, daar waar het nog steeds staat. Deze schikking interesseerde mij enorm met het oog op het werk met symfonisch orkest. Ik had de indruk dat zij trouwens voor niemand een probleem zou vormen, zodat ik vreesde dat Kleuker de opdracht zou mislopen, ten voordele van zijn concurrent. Daarom heb ik Kleuker voorgesteld om snel een ontwerp in te dienen voor een orgel op de grond, wat hij deed.
4) Tijdens een bezoek aan Alpe d’Huez was ik vol bewondering voor het instrument dat ik daar zag en heb ik voorgesteld dat zijn architect (Jean Marol) er een tekende voor Vogelzang. Jammer genoeg had ik de financiële draagwijdte hiervan onderschat. De vogel met zijn zowat 60 registers heeft in de loop van de constructie veel van zijn pluimen verloren: het budget lag immers vooraf al definitief vast. Een vijftiental registers werden niet uitgevoerd.
5) Bijzonder spijtig was bijvoorbeeld dat in het Reciet een zwevend register werd geschrapt en dat ook een tongwerk van 32’ in de pedaal niet werd uitgewerkt. Dit leek Jean Guillou niet te deren, maar ik was er, wat mij betreft, dusdanig door gefrustreerd dat ik hemel en aarde heb bewogen om een groter budget vast te krijgen, zodat deze twee registers terug hun plaats kregen in de huidige samenstelling.’


De compositie van het orgel combineert de grote achtergrond van het type ‘romantisch symfonieorgel’ met een neobarokorgel. Het instrument kan dus een breed muzikaal repertorium aan, waarbij het 20e-eeuwse repertorium echter het meest geschikt is.
De originaliteit zit in het feit dat de ontwerper een zeer gevarieerd assortiment registers heeft voorzien op vier klavieren, en niet deze registers per volledige families op elk klavier heeft gegroepeerd. Het instrument sluit aan bij de ‘hedendaagse’ orgels, waarbij het industriële aspect nooit ver weg is.

Het orgel werd ingehuldigd door Jean Guillou, beroemd organist van Saint-Eustache in Parijs, en heeft bijgedragen tot talrijke muzikale activiteiten. Zijn uitstraling overstijgt de grenzen van de parochie dankzij zijn originaliteit en de verschillende cd- of radio-opnames waarin het te horen is.
WERKEN
Type werkzaamheden Combinator en Sequentieschakelaar.
Herstelling : de windlade van het positief.
Occasionele herstellingswerken andere dan het gebruikelijke onderhoud.
Toevoeging van een sequentieschakelar aan de voet en van sequentieschakelaars voor en achter het manuaal.
Naam van de orgelbouwer Van den Heuvel
Ligging van de werkplaats Nederland
DOCUMENTATIE
Type Documentatie
Titel Inhuldigingsbrochure 'Het Grote Orgel van Vogelzang'
Beschrijving Muziek in Vogelzang
Auteur Dupuis Luc (en grande partie) & Musique au Chant d’Oiseau
Referenties Musique au Chant d’Oiseau
Type Documentatie
Titel "Actes des 8 Stages d’Orgues : Orgue / Orgel 2000 organisés par Organum Novum asbl en 2000"
Auteur Ouvrage collectif
Referenties Organum Novum asbl
Type Archieven
Titel 20 jaar concerten..., brochure met de concerten vanaf de inhuldiging
Auteur Musique au Chant d’Oiseau
Herkomst Musique au Chant d’Oiseau, vzw
Referenties Programme du concert du vingtième anniversaire de l’orgue (17.01.2001)
Bijzonderheden Bij elke verjaardag van het orgel (10e, 15e, 20e verjaardag) werd deze brochure bijgewerkt
Type Documentatie
Titel Klooster en kerk van Vogelzang
Beschrijving Muziek in Vogelzang en gemeente Sint-Pieters-Woluwe
Auteur Frères Mineurs, ofm (Franciscains)
Referenties Ecrits réactualisés en vue de la journée du patrimoine le 21/11/1999 dans le cadre de l’opération : « Woluwe-Saint-Pierre : ma découverte »
Bijzonderheden Historisch overzicht vanaf de komst van de eerste franciscanen in Brussel tot de bouw van de kerk en het klooster, met een beschrijving van de kapitelen van de kerk (historisch overzicht: R.P. Deleclos, pater franciscaan - kapitelen: Etienne Springuel)
Type Plaat
Titel "Fantaisie und Fuge" (135B) en "Benedictus" (059/09) van Max Reger, "Weinen, Klagen, Sorgen, Zagen" (R382) en "Ich hatte viel Bekümmermis" (39) van Franz Liszt
Uitgever Barcarol 248002
Uitvoerder(s) Susan Carol Woodson
Type Plaat
Titel "Apparition de l’Eglise éternelle" (1931), "Les Corps Glorieux" (1939), "Le Banquet Céleste" (1926) van Olivier Messiaen, « 15 Versets » (opus 18) van Marcel Dupré
Uitvoerder(s) Luc Dupuis
Type Plaat
Uitgever Prioy 174
Uitvoerder(s) Keith John
Type Plaat
Uitgever Pavane 7242
Uitvoerder(s) Janet Hughes
Type Plaat
Titel "Fantaisie pour orgue" van Fetis
Uitgever Koch-Sc 31097
Uitvoerder(s) Anne Froidebise
Type Plaat
Titel "Méditations sur les Cinq Mystères" (PINCH 01), "Corpus Anima Spiritus" (PINCH 02) et "Variations sur « A la claire fontaine »" (PINCH 03) de André Pinchart
Uitvoerder(s) André Pinchart
Type Plaat
Titel Nocturen (Micha 1990) van Micha
Uitvoerder(s) Bernard Foccroule
Type Plaat
Titel Nocturne (Micha 1990) van Micha
Uitvoerder(s) Gérard Close
Type Plaat
Titel De Vier Jaargetijden van Vivaldi
Uitvoerder(s) Arnaud de Beauregard
Type Plaat
Titel "Prélude" van Marc Antoine Charpentier, "Nun komm der Heiland" (BWV659), "Komm Gott Schöpfer, Heiliger Geist" (BWV 667), "Wenn wir in höchsten Nöten sind" (BWV641) van Bach ; "Pièce héroïque" van César Auguste Franck, "Fantômes, Choral 2" (Symphonie op.20) "Stèle pour un enfant défunt" (Triptyque op.58) van Louis Vierne, "Rêves" (1982) van Jean-Jacques Kassel
Uitgever JCH Productions – Jean-Claude Hoffmann
Uitvoerder(s) Jean-Jacques Kassel
Type Plaat
Titel Mozart
Uitvoerder(s) Jean Guillou
Type Plaat
Titel Passacaglia en Fuga van Bach, Concerto in re groot van Vivaldi, Preludium en Fuga in do klein van Mendelssohn, Fantasie, adagio, fuga van Franz Liszt
Uitgever Organa Via – OV1002
Uitvoerder(s) Arnaud de Beauregard
Type Radio
Zender RTBF
Type Radio
Titel "Petits Concerts du Samedi"
Beschrijving B.A.C.H. van Franz Liszt, B.A.C.H. van Max Reger
Zender RTBF
Uitvoerder(s) Jean Ferrard
Type Radio
Titel Brussels's Choral Society, koperblazers en orgel
Beschrijving Mis van Joseph Jongen
Zender RTBF
Componist Joseph Jongen
Type Radio
Titel Muziek in Wallonië
Zender RTBF
Type Televisie
Zender SOUNDIKON
Type Radio
Titel Concert voor de 10e verjaardag van 'Muziek in Vogelzang'
Zender BRT
Uitvoerder(s) Luc Dupuis
Bijzonderheden Luc Dupuis aan het orgel en het Filharmonisch BRT-Orkest - dirigent: Alexander Rahbari
Type Radio
Titel Werken van Ligeti, Cavanna, Tanguy en Franz Liszt
Beschrijving Opgenomen concert, rechtstreeks uitgezonden door RTBF Musique 3
Uitvoerder(s) Madame Kei Koito
Type Radio
Titel Cyclus Olivier Messiaen - Toganisatie: Société Philharmonique van Brussel
Beschrijving "L'Ascension" en "Messe de la Pentecôte"
Zender Musique 3 RTBF
Uitvoerder(s) Louis Thiry
Componist Olivier Messiaen
Type Radio
Titel 10e verjaardag van La Renaissance de l'Orgue
Beschrijving Belgische muziek uit de 19e en de 20e eeuw: Lemmens, Franck, Tinel, Jongen, de Maleingreau, Meulemans
Zender RTBf
Uitvoerder(s) François Houtart
Producent RTBf
Bijzonderheden Concert in het kader van het orgelfestival in Brussel onder de bescherming van Hare Majesteit Koningin Fabiola in 1993
Type Radio opnamen
Titel Door Luc Dupuis
Beschrijving Op de vragen van François Houtart antwoordt Luc Dupuis als volgt in november 2007:

‘Zoals ik je onlangs uitlegde bezit ik geen archieven van Vogelzang meer. Ik zou dus onmogelijk een volledige lijst kunnen opstellen van de opnames die op dit orgel werden gemaakt. Ik merkte gewoon op dat ik er zelf een dertigtal had gemaakt, waar van slecht weinige voorkomen […]. Ik denk dat de meeste ervan door de BRT werden geïnventariseerd. Voor de RTBF ontbreken enkel de concerti van Poulenc, Jongen en anderen met het Nationaal Orkest, maar daarvan moeten eveneens archieven bestaan. Ik denk dat je je documentatie op die manier kunt aanvullen.

De opnames waarvan voordien sprake was, waren alle voor de radio. Een tijdlang (ongeveer 1985-1990) was ik de vaste BRT-organist en werkte ik vaak met hen samen voor solo-opnames, koorbegeleidingen of samenspel met filharmonisch orkest. Ik herinner me onder andere dat ik met hen het concert in mi klein van Marcel Dupré heb opgenomen, wat werkelijk een technische moeilijk stuk is. Ik had een goed contact met de producer, Jos Swinnen, de koordirigent Vic Nees, en de vaste dirigent van het orkest, Eric Bergel. Later […] werd hij vervangen door Rahbari, waarmee ik een groot meningsverschil had tijdens een opname van het concerto van Flor Peeters […] over tempkwesties en de vioolaanduidingen. Ik wil hier nog aan toevoegen dat het programma niet door mij was gekozen … "

Daarna heb ik de bladzijde omgedraaid en ben ik een nieuw leven begonnen. Zodra ik achter mijn verleden als organist een punt had gezet, ben ik orkestratie beginnen studeren met Marcel Quinet en heb ik me in de filmmuziek voor symfonisch orkest gestort.
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Het instrument werd gebouwd op initiatief van Luc Dupuis, destijds de organist van de parochie. Meerdere ontwerpen werden bestudeerd alvorens men kwam tot het orgel...
Werken
Naam van de orgelbouwer Van den Heuvel
Ligging van de werkplaats Nederland
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel
Structuur speeltafel en muziekstaander 
Rechte panelen in fineerhout met mahonie.
Twee panelen, waarvan één vast en één afneembaar, regelbaar.
Het vaste paneel met mahoniefineer, het afneembare ambachtelijk gemaakt in grenen.
Aantal klavieren 
4
Omvang van de klavieren 
61 toetsen, C - c''''
Beschrijving van de toetsen 
Rechterfront, bekleding in kunsthars(thermovormbaar)op hout. De klavieren hangen niet voor.
Breedte van de toetsen 
22 mm
Diepte van de toetsen 
I & II : 130 mm
III & IV : 125 mm
Breedte van het octaaf 
164 mm
Beschrijving van de boventoetsen 
Overhellend fronton. Boventoetsen in op hout gekleefd kunsthars (thermovormbaar).
Diepte van de boventoetsen 
I & II : 75 mm
III & IV : 70 mm
Beschrijving van de bakstukken of kader 
Rechts in mahoniehout
Omvang van het voetklavier 
32 toetsen, C - g'
Materialen van het voetklavier 
Recht concaaf, boventoetsen in gebogen rij, in eik.
Boventoetsen met ebbenhouten fineer.
Registers 
Plaatsing links en rechts aan weerszijden van de manualen; in dubbele rij per manuaal of voetklavier, verticaal.
46 registers met ronde doorsnede (zwarte kunststof) voorzien van een ronde knop in witte hars, met zwarte of rode (tongwerk) opschriften roepen reële registers op.
Koppelingen 
Per register. Pedaalkoppels per register en per ventiel (boven het voetklavier, links van de twee balanspedalen die het 'algemeen crescendo' en het 'zwelwerk van het Reciet' in werking stellen.
Combinaties 
Acht instelbare combinaties die het mogelijk maken om 512 verschillende registraties te registreren, met een nieuwe elektronische combinator met 64 reeksen van 8, met drie sequentieschakelaar voor-achter de manualen (geïnstalleerd aan weerszijde van de drie eerste manualen : een aan het Pos., een aan het HW en een aan het R.) en één sequentieschakelaar voor-achter aan het pedaalkoppel (aan weerszijden van de twee balanspedalen die het 'algemeen crescendo' en het 'zwelwerk van het Reciet' in werking stellen.
Onder het tweede manuaal, gecentreerd in het midden, een groep van acht combinaties op een rij + de Setzer uiterst links + de uitschakelaar uiterst rechts nog altijd onder dit tweede manuaal. Het kleine digitale diodescherm dat de aanduidingen bevat van de reeksen van 1 tot 64 (rood, rechts) en van de combinaties van 1 tot 8 (groen, links) bevindt zich links van de manualen, op dezelfde hoogte als de twee bovenste rijen registers (hier de 21 en 22); het slot voor een sleutel ter bescherming van de registraties bevindt zich ter hoogte van de 3de rij registers (hier de 23), onder het kleine scherm, en een rood diodelampje ter aanduiding van de geregistreerde series ter hoogte van de 4de rij registers (hier de 24) onder het slot.

Acht witte kegelventielen + de Setzer + de uitschakelaar zijn uit kunststof.
Voetsteun 
Plat, zeer smal.
Boven het voetklavier en op de bank.
Met de voet bediende organen 
Van links naar rechts: pedaalkoppels, uitschakelaar van het "algemeen crescendo", achterste sequenceur. Daarna komen twee balanspedalen voor de inwerkingstelling van het "algemeen crescendo" en het "zwelwerk van het reciet", de voorste sequenceur en 8 combinatieoproepsystemen.
6 ventielen links, 2 pedaalkoppels en 9 ventielen in metaal, pedalen in hout.
Toebehoren 
Elektronische hoofdschakelaar van het orgel met kaart onder de speeltafel. Rechts onder de registers bevindt zich de oude sleutelschakelaar (vandaag uitgeschakeld) voor de motor en een witte knop voor de verlichting van de speeltafel.
Twee buislampen verlichten de klavieren en twee lampen verlichten het voetklavier. In een aanpalende kast bevinden zich twee stopcontacten, een afneembare spiegel, een telefoon, een videoscherm en een bergruimte.
Er is nog een eiken orgelbank die door middel van een wieltje aan de rechterkant in de hoogte verstelbaar is.
Adresplaat 
Rechts van de klavieren, onder de registers:

Conception : Jean Guillou
Maquette : Jean Marol

Réalisation (Ecusson avec armes) Detlef Kleuker
Orgelbau
Bielefeld - Brackwede
Allemagne Féd.
 
Klavieren en voetklavieren
  • Naam 
    Positief (I)
    Omvang 
    61 toetsen, C - c''''
    Registers 
    27 Flûte Chant d’Oiseau 8’
    28 Gemshorn 4’
    29 Piccolo 1’
    30 Sesquialter II
    31 Aliquot IV
    - Grosse quinte 5’1/3
    - Grosse tierce 3’1/5
    - Grosse neuvième 1’7/9
    - Quinzième 1’1/15
    32 Cymbale III
    33 Ranquette en chamade 16’
    34 Dulcaina en chamade 8’
    Koppelingen 
    35 III – I
    36 IV – I
    Tremulant 
    37 Tremblant
  • Naam 
    Hoofdwerk (II)
    Omvang 
    61 toetsen, C - c''''
    Registers 
    13 Montre 16’
    14 Montre 8’
    15 Flûte majeure 8’
    16 Prestant 4’
    17 Flûte 2’
    18 Gr. mixture III-IV
    19 Plein-jeu V
    20 Cornet III-V
    21 Trompette en chamade 8’
    22 Clairon en chamade 4’-16’
    (4' : C-h, 8' : c'-h', 16' : c''-c'''')
    Koppelingen 
    23 I - II
    24 III – II
    25 IV – II
    Tremulant 
    26 Tremblant
  • Naam 
    Reciet (III)
    Omvang 
    61 toetsen, C - c''''
    Registers 
    38 Gemshorn 8’
    39 Unda maris 8’
    40 Bourdon 8’
    41 Prestant 4’
    42 Doublette 2’
    43 Larigot 1 1/3'
    44 Plein-jeu progr. III-VII
    45 Cornet II-V
    46 Bombarde 16’
    47 Trompette harmonique 8’
    48 Clairon 4’
    49 Hautbois 8’
    50 Voix humaine 8’
    Koppelingen 
    51 IV – III
    Tremulant 
    52 Trémolo
  • Naam 
    Solo (IV)
    Omvang 
    61 toetsen, C - c''''
    Registers 
    53 Flûte harmonique 8’
    54 Flûte octaviante 4’
    55 Nasard harmonique 2 2/3’
    56 Octavin 2’
    57 Tierce harmonique 1 3/5’
    58 Cromome 16’
    59 Clarinette 8’
    Tremulant 
    60 Tremblant
  • Naam 
    Pedaal
    Omvang 
    32 toetsen, C - g'
    Registers 
    1 Flûte ouverte 16’
    2 Soubasse 16’
    3 Quinte 10 2/3’
    4 Flûte 4’
    5 Flûte creuse 2’
    6 Théorbe III
    - Grosse tierce 6 2/5’
    - Grosse septième 4 4/7’
    - Grosse neuvième 3 5/9’
    7 Contrebasson 32’
    8 Bombarde 16’
    Koppelingen 
    9 I – P
    10 II – P
    11 III – P
    12 IV – P
 
Tractuur
  • Naam 
    Manuaal I : Positief
    Noten 
    Mechanisch
    Toetsen 
    Balanstoetsen op 3/4 vastgemaakt
    Traject en beschrijving van de mechaniek 
    Neergaande abstracten, winkelhaken, daarna horizontale abstracten naar het midden van het orgel en naar achteren. Winkelhaken en een reeks opgaande abstracten, wellenbord dat de beweging naar rechts verplaatst vanwaar opgaande abstracten vertrekken, nog een wellenbord die de beweging naar rechts verplaatst, en vervolgens de windlade. Houder met elektromagneten om de koppelingen te trekken.
    Beschrijving van de registers 
    Al de registers hebben slepen die door elektrische motoren met elektromagneet worden aangestuurd
    Wellenbord 
    Verticale wellenborden met tafel in wit fineerhout. Wellen in aluminium met metalen armen en dokken.
  • Naam 
    Manuaal II : Hoofdwerk
    Noten 
    Mechanisch
    Toetsen 
    Balanstoetsen op 3/4 vastgemaakt
    Traject en beschrijving van de mechaniek 
    Neergaande abstracten van de toetsen, winkelhaken, vervolgens horizontale abstracten naar het midden van het orgel en na een reeks winkelhaken opgaand naar achteren. Vertikaal wellenbord, verticale abstracten (met houder met elektromagneten voor elke toets voor de koppelingen), vervolgens ingang in de windlade.
    Beschrijving van de registers 
    Al de registers hebben slepen die door elektrische motoren met elektromagneten worden aangestuurd
    Wellenbord 
    Zoals het Positief
  • Naam 
    Manuaal III : Reciet
    Noten 
    Mechanisch
    Toetsen 
    Balanstoetsen op 3/4 vastgemaakt
    Traject en beschrijving van de mechaniek 
    Neergaande abstracten van de toetsen, daarna horizontaal wellenbord die de abstracten naar de linkerkant van het orgel verplaatst. Vervolgens winkelhaken en opgaande abstracten, winkelhaken en abstracten die nog verder naar links lopen, wellenbord die de beweging naar achteren leidt, winkelhaken en abstracten die naar de windlade oplopen. Houder met elektromagneten om de koppeling te trekken.
    Beschrijving van de registers 
    Al de registers hebben slepen die door elektrische motoren met elektromagneten worden aangestuurd
    Zwelkast 
    Mechanisch
    Wellenbord 
    Zoals het Positief
  • Naam 
    Manuaal IV : Solo
    Noten 
    Mechanisch
    Toetsen 
    Balanstoetsen die op 3/4 zijn vastgemaakt
    Traject en beschrijving van de mechaniek 
    Neergaande abstracten van het klavier, winkelhaken en horizontale abstracten naar het midden en naar achter in het orgel, verticaal wellenbord dat de beweging naar rechts verplaatst, verticale abstracten, wellenbord en vervolgens abstracten naar de windlade
    Beschrijving van de registers 
    Al de registers hebben slepen en worden aangestuurd door elektrische motoren met elektromagneten
    Wellenbord 
    Zoals het Positief
  • Naam 
    Pedaal
    Noten 
    Mechanisch
    Toetsen 
    Balanstoetsen die achteraan zijn vastgemaakt
    Traject en beschrijving van de mechaniek 
    Winkelhaken die door de pedaaltoetsen worden geactiveerd, horizontale abstracten naar achteren, horizontaal wellenbord die de beweging naar links en naar rechts verplaatst, opgaande abstracten, winkelhaken en horizontale abstracten, winkelhaken en verticale abstracten, wellenbord die de beweging naar achteren leidt, horizontale abstracten, winkelhaken en verticale abstracten naar de windladen
    Beschrijving van de registers 
    Registers met slepen, aangestuurd door elektrische motoren
    Wellenbord 
    Zoals het Positief
 
Windladen
  • Naam van het klavier 
    Hoofdwerk
    Type 
    Mechanisch
    Inplanting 
    Op de tweede verdieping van het orgel, centraal links, overeenkomend met het grote veld en parallel met het front
    Aard 
    Windlade in geperst hout (Kleuker-formule) met stemschuiven met pijpbank in triplex en kleppenkast die aan de achterkant door middel van een voorslag gesloten is. Deze windlade bestaat uit twee blokken. Een eerste (links) met C, een tweede (rechts) en gescheiden door een stemgang met C# en D. De vervoeringen/conducten voor de Cornet zijn in Westaflex.
    In de kleppenkast zitten er voor bepaalde toetsen kleine blaasbalgen.
    Opstelling van de pijpen 
    Zichtbare frontopstelling in kleine tertsen en op dezelfde windlade: C, Eb, F#, A, enz., C#, E, G, B, enz. en D, F, G#, H, enz.
    Beschrijving van de pijpstok 
    Van achter naar voor :
    Trompette en chamade 8' (opgesteld in het front)
    Clairon en chamade 4', 8', 16' (opgesteld in het front)
    Montre 16'
    Montre 8'
    Prestant 4'
    Flûte 8'
    Flûte 2'
    Plein-jeu V
    Grosse Mixture III à IV
    Cornet
  • Naam van het klavier 
    Positief
    Type 
    Mechanisch
    Inplanting 
    Parallel met het front, op de tweede verdieping van het orgel achter het klein rechterveld
    Aard 
    Windlade in geperst hout (Kleuker-formule) met stemschuiven met pijpbank in triplex en kleppenkast die aan de achterkant door middel van voorslagen gesloten is. Vooraan in de windlade zit een vertikale pijpbank, vandaar de conducten naar het front voor de registers met tongpijpen. De conducten voor de tongpijpen zijn in Westaflex.
    Opstelling van de pijpen 
    Per kleine terts als in het Hoofdwerk, maar van recht naar links: <... H, G#, F, D /<... B, G, E, C# /<... A, F#, EB, C
    Beschrijving van de pijpstok 
    Van voor naar achter:
    Ranquette en chamade 16' (opgesteld in het front, discantspel)
    Dulciana en chamade 8' (opgesteld in het front, basspel)
    Flûte Chant d'Oiseau 8'
    Cymbale III
    Sesquialter II
    Piccolo 1'
    Gemshorn 4'
    Aliquot IV
  • Naam van het klavier 
    Reciet
    Type 
    Mechanisch
    Inplanting 
    Parallel met het front, op de derde verdieping, achter het grote centrale veld
    Aard 
    Windlade in geperst hout (Kleuker-formule) met stemschuiven, pijpbank in triplex en kleppenkast die aan de achterkant door middel van voorslagen gesloten is. De conducten voor de verhoogde Cornet zijn in Westaflex.
    Opstelling van de pijpen 
    Chromatisch van links naar rechts. 20 pijpen, dan de stemgang, dan de rest tot c''''.
    Beschrijving van de pijpstok 
    Van achter naar voor:
    Voix humaine 8'
    Clairon 4'
    Hautbois 8'
    Trompette 8'
    Basson 16'
    Gemshorn 8'
    Unda maris 8'
    Bourdon 8'
    Prestant 4'
    Cornet II à V
    Doublette 2'
    Larigot 1'1/3
    Pein-jeu progressif II à VII
  • Naam van het klavier 
    Solo
    Type 
    Mechanisch
    Inplanting 
    Parallel met het front, op de derde verdieping van het orgel, achter het centrale rechterveld
    Aard 
    Windlade in geperst hout (Kleukerformule) met stemschuiven, pijpbank in triplex, kleppenkast die achteraan gesloten is door middel van voorslagen
    Opstelling van de pijpen 
    Per kleine terts van recht naar links zoals op het Positief
    Beschrijving van de pijpstok 
    Van achter naar voor:
    Clarinette 8'
    Cromorne 16'
    Flûte harmonique 8'
    Flûte octaviante 4'
    Octavin 2'
    Nasard harmonique 2'2/3
    Tierce harmonique 1'3/5
  • Naam van het klavier 
    Pedaal
    Type 
    Mechanisch
    Inplanting 
    Op de derde verdieping van het orgel, aan het linker- en het rechteruiteinde, die overeenkomen met de twee buitenste velden
    Aard 
    Windlade in geperst hout (Kleuker-formule) met stemschuiven met kleppenkast die aan de achterkant door middel van een voorslag gesloten is. Pijpbank in triplex.
    Opstelling van de pijpen 
    Diatonisch C/C# en per grote tertsen. C, E, G#, enz. en D, F#, B, enz. links en C#, F, A, enz. en Eb, G, H, enz. rechts.
    Beschrijving van de pijpstok 
    Van achter naar voor :
    Bombarde 16'
    Contrebasson 32'
    Flûte ouverte 16'
    Quinte 10'2/3
    Flûte 4'
    Théorbe III
    Flûte creuse 2'
 
Pijpwerk
  • Naam 
    Manuaal I : Positief
    Bijzonderheden 
    Opstelling in kleine tertsen
    Beschrijving 
    Van voor naar achter:
    - RANQUETTE en chamade 16'. Horizontaal onder het front geplaatst. Trapeziumvormige tinnen bekers.
    - DULCIANA en chamade 8'. Horizontaal onder het front geplaatst. Wijduitlopende bekers met gesoldeerde geperforeerde hoed. De laatste 5 zijn labiaalpijpen.
    - FLÛTE CHANT D'OISEAU 8'. Bassen in het front met losse hoed en zijbaarden. Het overige op de windlade, tinnen pijpen met hoed en beweegbaar roer en zijbaarden.
    - CYMBALE III. Tinnen op toonhoogte gesneden pijpen.
    - SESQUIALTER II. Tinnen pijpen met steminsnijding in de lage registers, nadien op toonhoogte gesneden.
    - PICCOLE 1'. Tinnen pijpen met steminsnijding in de lage registers, nadien op toonhoogte gesneden.
    - GEMSHORN 4'. Kegelvormige tinnen pijpen met steminsnijding in de bassen, daarna op toonhoogte gesneden. Zijbaarden in het begin, daarna geen bij de hoge tonen.
    - ALIQUOT IV. Tinnen pijpen. Eerste rij dichtgestopt met beweegbare hoeden en zijbaarden. De andere rijen in tin met steminsnijding voor de grootste, op toonhoogte gesneden voor de kleinste.
  • Naam 
    Pédale
    Beschrijving 
    Van achter naar voor :
    - BOMBARDE 16'. Pavilloen en voeten in teck met papierfront. Loden kernen.
    - CONTREBASSON 32'. Pavilloen en voeten in teck met papierfront. Loden kernen.
    - FLÛTE OUVERTE 16’. De Bassen bevinden zich in het front. 2 x 2 ijzeren pijpen op de windlade.
    - SOUBASSE 16’. Teck. Mobiele stemstock.
    - QUINTE 10 2/3’. Teck. Mobiele stemstock.
    - FLÛTE 4’. Open houten pijpen met loden stemstock en spotted steminsnijding.
    - THEORBE III (Grote terts 6'2/5, Grote zevende 4'4/7, Grote negende 3'5/9).
    - FLÛTE CREUSE 2’. Konische pijpen in spotted met steminsnijding.
  • Naam 
    Klavier II : Grand-Orgue
    Beschrijving 
    Van voor naar achter:
    - TROMPETTE en chamade 8'. Pijpen horizontaal onder het front geplaatst, tinnen bekers. De laatste 5 zijn labiaalpijpen.
    - CLAIRON en chamade 4', 8', 16'. Pijpen horizontaal onder het front geplaatst, tinnen bekers. 4' = C tot h, 8' = c' tot h' en 16' = c'' tot c''''.
    - PLEIN-JEU V. Tinnen pijpen met steminsnijding, daarna op toonhoogte gesneden.
    - FLÛTE 2'. Pijpen in spotted metaal.
    - CORNET III-V. Pijpen van de rij van 8' tot c' met beweegbare hoed en zijbaarden. De laatste zijn op toonhoogte gesneden. Van de andere pijpen zijn er 3 dichtgestopt; de andere zijn open met een harmonie-insnijding, daarna op toonhoogte gesneden.
    - MONTRE 8'. Tinnen pijpen met steminsnijding.
    - FLÛTE MAJEURE 8'. 3 x 4 pijpen in teak met witte stemplap, vervolgens pijpen in spotted metaal met steminsnijding en bovenaan kegelvormige pijpen.
    - MONTRE 16'. 3 x 5 pijpen in het front met zijbaarden en steminsnijding, daarna 3 x 3 ijzeren pijpen vlak achter het front, met zijbaarden en steminsnijding. Op de windlade, 3 x 2 ijzeren pijpen zoals de andere, daarna tinnen pijpen zonder zijbaarden met steminsnijding en zonder kernsteek.
    - PRESTANT 4'. Tinnen pijpen met steminsnijding.
    - GROSSE MIXTURE III-IV. Tinnen pijpen met steminsnijding, daarna op toonhoogte gesneden.
  • Naam 
    Klavier III : Reciet
    Bijzonderheden 
    Chromatische opstelling: 20 pijpen, stemgang, dan de rest tot c''''.
    Het Cornet is hoger, de vervoeringen zijn in Westaflex.
    Beschrijving 
    Van achter naar voor:
    - VOIX HUMAINE 8’. Spotted metaal, voeten in tin. Boven met open labiaalpijpen.
    - CLAIRON 4’. Spotted metaal. Boven met open labiaalpijpen.
    - HAUTBOIS 8’. 12 pijpen van de Basson, dan van de Hautbois. Voeten in tin. Bovenkant met open labiaalpijpen.
    - TROMPETTE HARMONIQUE 8’. Reële afmeting, in spotted metaal.
    - BOMBARDE 16’. 12 akoestieke pijpen, dan reële afmeting. De grootste pijpen hebben een aan de voet een gesoldeerde kegelvormige inkeping, kegelvormen in spotted metaal.
    - GEMSHORN 8’. Spotted metaal.
    - UNDA MARIS 8’. Spotted metaal.
    - BOURDON 8’. Hoed en zijbaarden.
    - PRESTANT 4’. Tin, steminsnijding, dan bovenaan op toonhoogte gesneden.
    - CORNET II-V. De rij van 8' is dichtgestopt, pijpen met hoed en zijbaarden. De andere rijen zijn in spotted metaal met steminsnijding en de bovenkanten zij op toonhoogte gesneden.
    - DOUBLETTE 2’. Spotted metaal. De bovenkant van de pijpen is kegelvormig. Steminsnijding.
    - LARIGOT 1'1/3. Spotted metaal. Steminsnijding, dan bovenkan op toonhoogte ingesneden.
    - PLEIN-JEU PROGRESSIF III-VII.
  • Naam 
    Klavier IV : Solo
    Beschrijving 
    Van achter naar voor:
    - CROMORNE 8'.
    - CLARINETTE 16'.
    - FLÛTE HARMONIQUE 8'. Pijpen in spotted metaal met zijbaarden in de bassen. Gaten voor de harmonie en kegelvormige bovenkant. Steminsnijding en zijbaarden in de bassen.
    - FLÛTE OCTAVIANTE 4'. Pijpen in spotted metaal met gaten voor de harmonie. Steminsnijding en zijbaarden in de bassen.
    - OCTAVIN 2'. Pijpen in spotted metaal met gaten voor de harmonie. Zijbaarden in het lage register, daarna geen. Steminsnijding en bovenkanten op toonhoogte gesneden.
    - NASARD HARMONIQUE 2'2/3. Pijpen in spotted metaal met gaten voor de harmonie. Zijbaarden in het lage register, daarna geen. Steminsnijding en bovenkanten op toonhoogte gesneden.
    - TIERCE HARMONIQUE 1'3/5. Pijpen in spotted metaal met gaten voor de harmonie. Zijbaarden in het lage register, daarna geen. Steminsnijding en bovenkanten op toonhoogte gesneden.
 
Windvoorziening
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Magazijnbalg Positief
    Beschrijving 
    Magazijnbalg met bak, zwemmerbalg en bladveren onder de windlade, parallel met het front.

    Voetklavier: niet toegankelijk
    Lengte 
    120 cm
    Breedte 
    80 cm
    Aantal en type gewichten 
    Ressorts à lames
    Aantal en type gewichten 
    Bladveren
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Magazijnbalg Hoofdwerk
    Beschrijving 
    Twee magazijnbalgen met bak, zwevende tafel met bladveren onder de windladen, parallel met het front
    Lengte 
    140 cm
    Breedte 
    100 cm
    Aantal en type gewichten 
    Ressorts à lame
    Aantal en type gewichten 
    Bladveren
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Magazijnbalg Reciet
    Beschrijving 
    Magazijnbalg met bak, zwevende tafel en bladveren onder de windlade, parallel met het front
    Lengte 
    140 cm
    Breedte 
    100 cm
    Aantal en type gewichten 
    Ressorts à lame
    Aantal en type gewichten 
    Bladveren
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Magazijnbalg Solo
    Beschrijving 
    Zwemmerbalg met zwevende tafel onder de windlade
    Aantal en type gewichten 
    Ressorts à lame
    Aantal en type gewichten 
    Bladveren
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Magazijnbalg Pedaal
    Beschrijving 
    Met bak, zwevende tafel met bladveren onder de windlade, parallel met het front
    Lengte 
    120 cm
    Breedte 
    80 cm
    Aantal en type gewichten 
    Ressorts à lame
    Aantal en type gewichten 
    Bladveren
 
Tremolos
  • Naam 
    Al de klavieren
    Type 
    Met klep met stelschroef
    Plaats 
    Elk Trémolo (III) of Tremblant (I, II en IV) is gekoppeld aan de windlade
 
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel Klavier(en) en voetklavier(en) : 5
Klavier(en) en voetklavier(en) Positief (I), Hoofdwerk (II), Reciet (III), Solo (IV), Pedaal
Tractuur
Manuaal I : Positief Mechanisch
Manuaal II : Hoofdwerk Mechanisch
Manuaal III : Reciet Mechanisch
Manuaal IV : Solo Mechanisch
Pedaal Mechanisch
Het gebouw
Onze-Lieve-Vrouw-van-Gratiënkerk

Onze-Lieve-Vrouw-van-Gratiënkerk

Adres : Vogelzanglaan 2
1150 Woluwe-Saint-Pierre
Bouwstijl : Neoromaans
Bouw : 1940-1949
Bouwperiode : 20ste
Bouwstijl : Neoromaans
Wandelingen die dit orgel aandoen