Neoklassiek galerijorgel (Slootmaeckers, 1849? 1879?)

Sint-Gerarduskerk

Speeltafel  / Neoklassiek galerijorgel (Slootmaeckers, 1849? 1879?) - Sint-Gerarduskerk
Architectuur, plaats, inplanting  / Neoklassiek galerijorgel (Slootmaeckers, 1849? 1879?) - Sint-Gerarduskerk
 Klik op een foto om te vergroten
HET INSTRUMENT
Orgelkast - architect - bijzonderheden 1849 of 1879
Orgelkast - plaats Op de galerij
Orgelkast - stijl  Neoklassiek
Gebruikte materialen Eik en grenen, geverfd in namaak eik. Recent gevernisd (11/2007). Orgelpijpen in tin, origineel met tin belegd, dan in minimum brons en recent afgekrabt en gepolijst
Opstelling van de pijpen Diatonische opstelling in vijf velden waarvan de 1ste, 3de en 5de de pijpen van de Montre 8' tot F en de twee andere pijpen de Prestant 4' bevatten.
Beschrijving van de orgelkast Sokkel met zichtbare pijpen. Het orgel bezit twee manualen van 56 noten en een pedaalklavier van 30 noten en 10 registers, waarvan één ontleend aan het Pedaal. De tractuur is mechanisch, behalve voor het Pedaal waar pneumatische elementen instaan voor de verbinding met de bovenkant van het Hoofdwerk. Dit instrument, van een romantische esthetiek, is ten dele onvolledig gezien de zichtbare vrije plaatsen op de windlades en anderzijds vervaardigd met gerecupereerde elementen, waarschijnlijk afkomstig van het oude orgel. Rechts van het orgel is er een grote magazijnbalg met evenwijdige plooien. Instrument samengesteld uit verschillende bronnen, sommige elementen van de hoofdkas zijn verdwenen, met name lijst- en beeldhouwwerk. Het meubel zou uit de 19de eeuw kunnen dateren. Het bezit twee manualen en een Pedaal, de speeltafel is omgekeerd, de tractuur mechanisch. De hoofdkas is in wezen het meubel van een orgel met speeltafel in venster, waarvan de sporen nog zichtbaar zijn in de houten stijlen, die vijf velden van 5 + 5 + 7 + 5 + 5 pijpen omvatten, allemaal functioneel. Hoewel sommige elementen van de hoofdkas bovenaan ontbreken (zoals de kroonlijsten), of aan de achterkant van het meubel, bemerkt men toch lijstwerk, beeldhouwwerk op de kleppenkastverbergers, kleine kapitelen aan de bovenkant van de velden of nog de basementlijst. Er ontbreken eveneens de panelen achteraan het orgel die werden verwijderd hetzij om het Reciet te laten klinken, hetzij de mechaniek door te laten. Momenteel is er een speeltafel omgekeerd voor het orgel en een zwelkast voor het manuaal van het Reciet, zoals men dat achtereen verbergingspaneel kan zien, verbergt grote ronde gaten voor registers die dateren van de jaren 1849 (of 1879) zoals men heeft ontdekt op de inserupties van de windladen die zich buiten de hoofdkas aan de achterkant bevindt.
Speeltafel - stijl Romantisch
Speeltafel - beschrijving Eiken kast op het podium met toegangspanelen vooraan onder de klavieren. De structuur van de speeltafel is eenvoudig in vlakhout maar de panelen hebben vernierde randen. Er is een deksel met twee beweegbare delen in eik.
Speeltafel - plaats Vrijstaande, tegenover het altaar
Speeltafel - materialen Eik
Speeltafel - bijzonderheden Tijd van Slootmaeckers
Bouw - bijzonderheden De orgelkast, de windlade en registertrekkers, het wellenbord en een groot deel van het pijpwerk van het Hoofdwerk dateren uit de tijd van Peereboom & Leyser. De speeltafel en de mechanische verbindingen met de toetsen en de speeltafel en het Reciet met het wellenbord zijn van Slootmaeckers.
Persoon belast met het onderhoud Charles Boutique
Datum/periode van het onderhoud Op aanvraag
Temperatuur Egaal
Orgelbouwer(s)  Slootmaeckers Frères
HET INSTRUMENT
Orgelkast - stijl  Neoklassiek
Speeltafel - stijl Romantisch
Orgelbouwer(s)  Slootmaeckers Frères
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Het instrument draagt de geschiedenis mede van een ouder orgel dat gebouwd werd door Pereboom & Leyser. Buiten de orgelkast, de windlade, het wellenbord en de registerverbindingen van het Hhoofdwerk blijken er pijpen aanwezig te zijn die dateren vòòr de laatste reconstructie van het orgel.

Volgens Charles Boutique is er geen enkel archief teruggevonden. Blijft niettemin dat de werken van Slootmaeckers die het oude orgel omvatten, waarvan men de herkomst niet kent, moeten dateren van de bouw van de kerk in 1926 en dat volgens de kranten die gevonden zijn in de hoeden van de Bourdon, hetzij nog in 1953 volgens andere kranten gevonden onder de pijpstokken.
WERKEN
Einddatum Juni 2007
Type werkzaamheden Herstelling van het orgel
Naam van de orgelbouwer Charles Boutique
DOCUMENTATIE
Type Werkdocument
Titel Het orgel "Pereboom & Leyser 1849"
Herstelling juni 2007
Beschrijving Document van 12 A4 bladzijden die het instrument beschrijven, die de redenen, een planning en de opeenvolging van de herstellingen van het Slootmaeckersorgel weergeven, en een lijst van aan te kopen materialen met het akkoord van de verantwoordelijke.
Auteur Charles Boutique & Louis Vanderstraeten
Bijzonderheden Charles Boutique is diegene die de werken aan het orgel heeft uitgevoerd
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Het instrument draagt de geschiedenis mede van een ouder orgel dat gebouwd werd door Pereboom & Leyser. Buiten de orgelkast, de windlade, het wellenbord en de registerverbindingen...
Werken
Einddatum Juni 2007
Naam van de orgelbouwer Charles Boutique
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel
Structuur speeltafel en muziekstaander 
Binnenbekleding met eiken treden met trekkers in twee horizontale rijen links en rechts van de manualen
Aantal klavieren 
2
Omvang van de klavieren 
56 toetsen, C - g'''
Beschrijving van de toetsen 
Toetsen in eik bekleed met een kunststof materie
Diepte van de toetsen 
I et II : 131 mm et 49 mm pour la palette avant la feinte
Breedte van het octaaf 
163 mm
Beschrijving van de boventoetsen 
In eik bedekt met ebbenhout
Diepte van de boventoetsen 
11 mm aan de basis en 9 mm bovenaan
Beschrijving van de bakstukken of kader 
Wangen en omlijsting van de klavieren in palissanderhout
Omvang van het voetklavier 
30 toetsen, C - f'
Materialen van het voetklavier 
Pedaal in eik met evenwijdige treden en boventoetsen in cirkelboog
Registers 
Eiken trekkers met registerknop in zwarte kleur met aanduiding van de spelen in platielwerk
Koppelingen 
Lepels aan de voeten
Voetsteun 
Boven het pedaal en op de bank
Met de voet bediende organen 
Ijzeren lepels met bovenaan in ovale faïence met vergulde rand van links naar rechts :
" Grand orgue à la pédale "
" Récit à la pédale "
" Récit au grand orgue "
Zwelpezdaal in eik :
" Expression "
Lepel :
" Trémolo "
Toebehoren 
Ontsteking van de motor door industriële schakelaar die zich aan de linkerkant van de speeltafel bevindt
Adresplaat 
Messing op palissander :

Slootmaeckers frères
Bruxelles.
 
Klavieren en voetklavieren
  • Naam 
    Hoofdwerk (I)
    Omvang 
    56 toetsen, C - g'''
    Registers 
    D: Bourdon 16
    Montre 8
    Prestant 4
    Doublette 2
    Trompette Haut 8
    Koppelingen 
    Récit au Grand-Orgue
    Bijzonderheden 
    Verschillende aanduidingen naargelang de aard der registers : drukletters, gotisch
  • Naam 
    Reciet (II)
    Omvang 
    56 toetsen, C - g'''
    Registers 
    Bourdon 8.
    Flûte 4 p
    Salicional 8 p.
    Voix Céleste 8 p.
    Tremulant 
    Trémolo
    Bijzonderheden 
    Inscripties op blauwe achtergrond of blauwachtig met verschillende lettertypes
  • Naam 
    Pedaal
    Omvang 
    30 toetsen, C - f'
    Registers 
    Sous-basse 16
    Koppelingen 
    Grand orgue à la pédale
    Récit à la pédale
    Bijzonderheden 
    Inscriptie in het zwart op de gele achtergrond
 
Tractuur
  • Naam 
    Hoofdwerk
    Noten 
    Mechanisch
    Toetsen 
    Balanstreden
    Traject en beschrijving van de mechaniek 
    Stoktoetsen met schroefdraad naar onder (koppelingen), stijgende, horizontale en dalende abstracten, winkelhaken en ijzerdraden in de windladen
    Beschrijving van de registers 
    Trekkers in eik, ijzeren registerwippers, houten armen onder de speeltafel, verticale stekers in ijzer, andere armen in eik vervolgens wippers naar de slepen
    Wellenbord 
    Wellen in pitchpin, maar tien wellen zijn in ijzer en in doorsnede vierkant, op een eiken tafel
  • Naam 
    Reciet
    Noten 
    Mechanisch
    Toetsen 
    Balans
    Traject en beschrijving van de mechaniek 
    Vanuit de toetsen vertrekken er schroefdraden naar onder (koppelingen) dalen abstracten, winkelhaken, horizontale abstracten onder de speeltafel en abstracten, wellenbord, stijgende abstracten, draden en schalenstokjes in de windlade
    Beschrijving van de registers 
    Eiken trekkers, ijzeren wippers, houten grenen armen onder de speeltafel, ijzeren verticale stekers, andere eiken armen dan winkelhaken om er de slepen aan te hangen
    Zwelkast 
    Mechanisch
    Wellenbord 
    Ijzeren wellen met ijzeren armen die op eiken tafel zijn geschoven
  • Naam 
    Pedaal
    Noten 
    Pneumatische mechaniek
    Toetsen 
    Staartklavier
    Traject en beschrijving van de mechaniek 
    Winkelhaken die op de horizontale wellen trekken die onder de speeltafel lopen. In de onderkast pneumatisch relais in een doos, posteringen langs de orgelzijden, kleine windladen met membranen met kegelventielen.
 
Windladen
  • Naam van het klavier 
    Hoofdwerk
    Type 
    Mechaniek met slepen
    Inplanting 
    Evenwijdig met het front
    Aard 
    Eiken windlade die in twee is gedeeld, achteraan kleppenkast met voorsponden die weerhouden worden door metalen haken. Ventielen in pitchpin die in de staart worden geleid en met de pen genummerd van 1 tot 56 van links naar rechts tegenover de kleppenkast. Vering met winding en ringen voor de pulpetten. Pijproosters in spaanplaat.
    Opstelling van de pijpen 
    Diatonisch in V
    Beschrijving van de pijpstok 
    Van voor naar achter :
    Montre 8'
    Prestant 4'
    Lege pijpstok
    Bourdon 8'
    Lege pijpstok
    Lege pijpstok
    Doublette 2'
    Trompette 8'
    Bijzonderheden 
    Tussen de ventielen 1 en 2, is er een handtekening met de pen aangebracht :
    J.H. Leyser 3 janvier 1849 (ou 1879).
    Op het ventiel 56 :
    Pereboom et Leyser Facteurs d'orgues à Hasselt.
  • Naam van het klavier 
    Reciet
    Type 
    Mechanisch
    Inplanting 
    Evenwijdig met het front en achter de oude orgelkast
    Aard 
    Sleeplade in eik in één stuk. Kleppenkast vooraan.
    Opstelling van de pijpen 
    Diatonische opstelling in V
    Beschrijving van de pijpstok 
    Van voor naar achter :
    Lege pijpstok
    Flûte 4'
    Voix Céleste 8'
    Salicional 8'
    Bourdon 8'
  • Naam van het klavier 
    Pedaal
    Type 
    Pneumatisch
    Inplanting 
    Loodrecht op het front, op de zijkanten van het Reciet twee windladen van zes toetsen, de rest in de orgelkast van het Hoofdwerk
    Aard 
    Twee windlades in pitchpin met membraan en ventielen
    Opstelling van de pijpen 
    Diatonisch
    Beschrijving van de pijpstok 
    2 x 6 pijpen van achter naar voor, dan in de orgelkast van het Hoofdwerk
 
Pijpwerk
  • Naam 
    Hoofdwerk
    Beschrijving 
    Van voor naar achter:
    - MONTRE 8'. Oude pijpen, 5 houten pijpen in het centrum van het orgel achter het front, dan pijpen in tin met 17 in het front, dan op de windlade.
    - PRESTANT 4'. Oude pijpen in tin aan 10 frontaal, dan op de windlade.
    - BOURDON 8'. Hoeden en zijbaarden, bassen in hout en gemeenschappelijk met de Sous-basse 16'.
    - DOUBLETTE 2'. Oude pijpen in tin.
    - TROMPETTE 8'. Bekers in tin met kleine ijzeren binnenslof dan zonder (gelast aan knoppen). Voeten in tin. Diepe keel met verticaal dopje.
  • Naam 
    Reciet
    Bijzonderheden 
    Moeilijke toegang
    Beschrijving 
    Van voor naar achter :
    - Flûte 4'
    - Voix Céleste 8
    - Salicional 8'
    - Bourdon 8'
  • Naam 
    Pedaal
    Bijzonderheden 
    Pijpen gemeenschappelijk met de Bourdon 8' van het Hoofdwerk
    Beschrijving 
    SOUS-BASSE 16'. 2 x 6 pijpen in grenen met loden plaatje op de onderlip op de zijkant van het Reciet. 2 x 6 houten pijpen en 2 x 3 tinnen pijpen met hoeden en zijbaarden.
 
Windvoorziening
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Voornaamste magazijnbalg
    Beschrijving 
    Grote blaasbalg met evenwijdige plooien, één met binnen- en buitenplooi, aan de rechterkant van het orgel
    Lengte 
    200 cm
    Breedte 
    110 cm
    Aantal en type gewichten 
    Deux pierres
    Aantal en type gewichten 
    Twee stenen
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Schepbalg
    Beschrijving 
    Twee pompen met wigvormige voeten onder de magazijnbalg met houten tuimelaar en een metalen draad voor elke pomp.
    Treden achter de blaasbalg.
 
Tremolos
  • Naam 
    Reciet
    Type 
    Met externe ventielen
    Plaats 
    Op een windkanaal aangehecht aan het Reciet
 
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel Klavier(en) en voetklavier(en) : 3
Klavier(en) en voetklavier(en) Hoofdwerk (I), Reciet (II), Pedaal
Tractuur
Hoofdwerk Mechanisch
Reciet Mechanisch
Pedaal Pneumatische mechaniek
Het gebouw
Sint-Gerarduskerk

Sint-Gerarduskerk

Adres : Bloeistraat 35
1070 Anderlecht
Bouwstijl : Neogotiek
Bouw : 1917
Bouwperiode : 20ste
Bouwstijl : Neogotiek