Orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Galerijorgel, romantiek (Schyven, ?)
Sint-Jozefkerk
Klik op een foto om te vergroten
HET INSTRUMENT
Orgelkast - plaats Op de galerij
Orgelkast - stijl Heterogeen met barokke elementen
Gebruikte materialen Eik en grenenhout
Opstelling van de pijpen Op voetstuk, met zichtbare pijpen van de Bourdon in afnemende orde naar de zijkanten. De 4 eerste pijpen naar het centrum aan beide kanten zijn vals. Geïnstalleerd in twee gedeelten (kassen) aan weerszijden op de rand van het doksaal.
Beschrijving van de orgelkast Gebeeldhouwde elementen van het front waarschijnlijk afkomstig van een orgel uit Anderlecht (Sint-Guidokerk). Op de zijkanten zijn er panelen in eik en aan de achterzijde zijn er panelen in grenenhout. Een kant van elke kast rust tegen de muur.
Speeltafel - stijl Romantisch, past bij de hoofdkast
Speeltafel - beschrijving Kast in eik met sobere vierpanelen. Deksel met twee toeklapbare delen.
Speeltafel - plaats Vrijstaande, omgekeerd in het centrum van het doksaal. Plaats vóór de speeltafel vrij voor een koor.
Speeltafel - materialen Eik
Orgelbouwers - bijzonderheden Ondertekend JH. Schyven
Persoon belast met het onderhoud Pels
Datum/periode van het onderhoud Niet meer onderhouden sinds omstreeks 1980-90
Combinatieschakelaar - type en plaats Een vrije combinatie en algemene forte in de speeltafel
Ventilator - beschrijving Geplaatst in een zijkamer rechts van de galerij
Stemming Diapason 437,2 Hz
Temperatuur Onmogelijk te bepalen (gelijkzwevend)
Akoestiek Overvloed
Orgelbouwer(s)
HET INSTRUMENT
Orgelkast - stijl Heterogeen met barokke elementen
Speeltafel - stijl Romantisch, past bij de hoofdkast
Orgelbouwer(s)
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Het instrument en de hoofdkast zijn van diverse oorsprong, sommige elementen zijn afkomstig van een orgel dat zich in het begin van de 20ste eeuw in de Sint-Guidokerk bevond. Men weet dat de orgelkast en het oude orgel van Sint-Guido uiteindelijk niet bewaard zijn gebleven tijdens de reconstructie van het orgel door Georges Haupt rond 1935. Evenwel, zelfs al zouden er oude orgels in Sint Guido zijn geweest, deze dateert van 14e eeuw. De barokke elementen van Sint-Jozef komen waarschijnlijk van andere meubels. Bovendien is J.H. Schyven moeilijk te situeren tegenover Pierre Schyven de beroemde Elsense orgelbouwer. Het orgel van Sint-Jozef dat waarschijnlijk gebouwd werd in de eerste helft van 15e eeuw, werd reeds geplaatst in de kerk die de actuele voorafging. Dit werd meegedeeld door de organist de Heer Van Delft, die in Sint-Jozef speelt sinds 1976. Voor hem was er de Heer Théâtre.
DOCUMENTATIE
Type Archief
Beschrijving Vele archieven werden bewaard en geclasseerd door de pastorale verantwoordelijke
Plaats Pastorie
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Het instrument en de hoofdkast zijn van diverse oorsprong, sommige elementen zijn afkomstig van een orgel dat zich in het begin van de 20ste eeuw in de Sint-Guidokerk...
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel
Structuur speeltafel en muziekstaander
Eiken meubel met sobere versierde panelen. Bekleding met dezelfde klare eik rond de klavieren. Lessenaar vastgeschroefd door scharnieren op het deksel, plooit toe wanneer men het deksel sluit.
Eiken meubel met sobere versierde panelen. Bekleding met dezelfde klare eik rond de klavieren. Lessenaar vastgeschroefd door scharnieren op het deksel, plooit toe wanneer men het deksel sluit.
Aantal klavieren
2
2
Omvang van de klavieren
56 toetsen, C - g'''
56 toetsen, C - g'''
Beschrijving van de toetsen
Toetsen in grenenhout bedekt met witte PVC en ebbenhout voor de boventoetsen
Toetsen in grenenhout bedekt met witte PVC en ebbenhout voor de boventoetsen
Diepte van de toetsen
I : 134 mm de profondeur et 49 mm pour la palette avant la feinte
II : 133 mm de profondeur et 48 mm pour la palette avant la feinte
I : 134 mm de profondeur et 49 mm pour la palette avant la feinte
II : 133 mm de profondeur et 48 mm pour la palette avant la feinte
Breedte van het octaaf
165 mm
165 mm
Diepte van de boventoetsen
Basis : 10,5 mm - Bovenaan : 9,5 mm
Basis : 10,5 mm - Bovenaan : 9,5 mm
Beschrijving van de bakstukken of kader
Eiken vierkante wangen
Eiken vierkante wangen
Omvang van het voetklavier
30 toetsen, C - f'
30 toetsen, C - f'
Materialen van het voetklavier
Eik en boventoetsen met gebogen front en in boog opgesteld
Eik en boventoetsen met gebogen front en in boog opgesteld
Registers
Labels in witte PVC die kantelen op een rij boven de klavieren. Aanduiding in het zwart voor de spelen, de koppelingen, het Forte en de Tremulant.
Labels in witte PVC die kantelen op een rij boven de klavieren. Aanduiding in het zwart voor de spelen, de koppelingen, het Forte en de Tremulant.
Koppelingen
Voor de registers en aan de voeten
Voor de registers en aan de voeten
Combinaties
Kleine labels boven elke register. Onder het klavier van het Hoofdwerk, vier lege gaten voor vaste combinaties
Kleine labels boven elke register. Onder het klavier van het Hoofdwerk, vier lege gaten voor vaste combinaties
Voetsteun
Op de bank boven het pedaal
Op de bank boven het pedaal
Met de voet bediende organen
Vier ijzeren lepels waarboven een wit plaatje in PVC met :
Gd ORGUE AU PEDALIER
RECIT AU PEDALIER
RECIT AU Gd ORGUE
FORTE GENERAL
Balanstrede in eik voor de zwelkast van het Reciet
Ijzeren lepel :
COMBINAISON LIBRE
Vier ijzeren lepels waarboven een wit plaatje in PVC met :
Gd ORGUE AU PEDALIER
RECIT AU PEDALIER
RECIT AU Gd ORGUE
FORTE GENERAL
Balanstrede in eik voor de zwelkast van het Reciet
Ijzeren lepel :
COMBINAISON LIBRE
Toebehoren
Industriële schakelaar voor de motor op de kast van het Hoofdwerk
Industriële schakelaar voor de motor op de kast van het Hoofdwerk
Adresplaat
Op de speeltafel links, plaatje in kunststof of bakeliet :
"JH. Schyven Bruxelles"
Op de speeltafel links, plaatje in kunststof of bakeliet :
"JH. Schyven Bruxelles"
Klavieren en voetklavieren
-
Naam
Hoofdwerk (I)
Omvang
56 toetsen, C - g'''
Registers
BOURDON 16
MONTRE 8
FLÛTE 8
BOURODN 8
GAMBE 8
PRESTANT 4
FLÛTE 4
FOURNITURE 3
TROMPETTE 8
Koppelingen
RECIT Gd ORGUE
GRAVE RECIT Gd ORGUE
AIGÜE Gd ORGUE
Bijzonderheden
Fourniture en Trompet onbestaande
-
Naam
Reciet (II)
Omvang
56 toetsen, C - g'''
Registers
FLÛTE H 8
BOURDON 8
SALICIONAL 8
VOIX CELESTE 8
FLÛTE ECHO 4
DOUBLETTE 2
FOURN. 3
TROMPETTE H 8
BASSON HAUTBOIS 8
VOIX HUMAINE 8
Tremulant
TREMOLO
Bijzonderheden
De registers Doublette 2', Fourniture 3r, Trompette 8' en Voix humaine 8' bestaan niet
-
Naam
Pedaal
Omvang
30 toetsen, C - f'
Registers
SOUBASSE 16
BOURDON 8
OCTAVE 8
FLÛTE 4
Koppelingen
Hoofdwerk - Pedaal
Reciet - Pedaal
Bijzonderheden
Spelen waarschijnlijk ontleend aan het Hoofdwerk
Tractuur
-
Noten
Pneumatische tractuur
Traject en beschrijving van de mechaniek
Voor elk klavier balanstoetsen met draden die naar beneden lopen en in een kist gaan die voorzien is van ventielen. Vervolgens loden conducten die naar drie andere relaisdozen voorzien van ventielen. Vervolgens loden conducten naar de windladen. Onder windladen, houten latten voorzien van membranen die een kegelventiel per orgelpijp optilt. Voor het Pedaal zelfde principe.
Beschrijving van de registers
Pneumatisch. Elke register tilt een klein klepje op die extern op een kist staan, dan loden conducten naar de windladen. Kegelventiel voor elke register.
Zwelkast
Zwelkast met mechanische besturing voor het Reciet. Zweldeuren in de kant die naar het doksaal is gekeerd.
Windladen
-
Naam van het klavier
Hoofdwerk, Reciet, Pedaal
Type
Pneumatisch
Inplanting
Loodrecht op het front van de rechter orgelkast
Aard
Windlade in pitchpin met pijpstok in loofeik. Pijproosters en achthoekige steunen in loofhout
Opstelling van de pijpen
Chromatisch van achter naar voorkant van het orgel met 30 toetsen, een ruimte dan nog 38 noten.
Beschrijving van de pijpstok
De orgel naar het front gezien van links naar rechts:
Bourdon 16'
Montre 8'
Bourdon 8'
Gambe 8'
Flûte 4'
Prestant 4'
Bijzonderheden
De andere spelen die in de speeltafel werden vermeld zijn niet aanwezig en er is voor hen geen plaats voorzien op de windlade. Windlade van 68 toetsen voor de koppeling voor het octaaf.
In front: Bourdonspelen die waarschijnlijk zijn eigen besturing heeft.
-
Naam van het klavier
Reciet
Type
Pneumatisch
Inplanting
Loodrecht op het front in het linker meubel
Aard
Windlade in pichpin met pijpstok in loofhout. Achthoekige steunen en pijpstokken in loofhout.
Opstelling van de pijpen
Chromatisch van achter van het orgel naar voor
Beschrijving van de pijpstok
Orgel frontaal bekeken van links naar rechts :
Flûte harmonique 8'
Bourdon 8'
Voix céleste 8'
Salicional 8'
Flûte écho 4'
Basson-Hautbois 8'
Bijzonderheden
Zoals voor het Hoofdwerk zijn sommige aangekondigde spelen in de speeltafel niet bestaand en zijn er ook geen plaatsen voorzien op de windlade, noch beschikbare structuur
Pijpwerk
-
Naam
Hoofdwerk (I ) en Pedaal
Bijzonderheden
De registers van het Pedaal zouden ontleend zijn aan het Hoofdwerk; evenwel blijken een dertigtal Bourdonpijpen in het front heel waarschijnlijk aan het Pedaal toe te behoren, terwijl sommige geposteerde orgelpijpen er ook toe behoren.
Beschrijving
Er zijn 68 toetsen gerangschikt van achter naar voor met een overgang na de dertigste pijp of toets. Vele orgelpijpen zijn achteraan en rechts van de windlade geposteerd.
Het orgel frontaal bekeken van links naar rechts:
- BOURDON 16’. 12 houten pijpen en 12 zinken pijpen met hoeden en zijbaarden overgang dan 18 pijpen idem, dan tinnen pijpen met hoeden en zijbaarden.
- MONTRE 8'. 6 openpijpen in hout, dan 24 pijpen in tin met zijbaarden en intoneerlits.
Dan tinnen pijpen idem waarvan de 12 laatste op toonhoogte zijn gesneden.
- FLÛTE 8’. Houten pijpen, dan zinken pijpen met zijbaarden en intoneerlits en 7 pijpen idem met dubble lengte en met twee harmonische boringen. Overgang en 20 zinken pijpen idem, dan tinnen pijpen met zijbaarden en intoneerlits.
- GAMBE 8’. 12 zinken pijpen met rond labium en geschilderd met loodoxide intoneerlits en snijbaarden, waarvan 6 rechts van de windlade zijn geposeerd. Dan tinnen pijpen met intoneerlits en snijbaard. Overgang, dan pijpen idem, in de diskant geen snijbaarden.
- FLÛTE 4’. 4 houten pijpen dan zinken pijpen met hoede, zijbaarden en loden kernen. Overgang. 5 pijpen idem, dan tinnen pijpen met zijbaarden en hoeden, de 12 laatsten zijn open en conisch. Voor de windlade een toevoeging met 4 houten baspijpen.
- PRESTANT 4’. 24 zinken pijpen met zijbaarden intoneerlits. Dan tinnen pijpen waarvan de discant op toonhoogte zijn gesneden. Voor de windlade een toevoeging met 6 zinken pijpen idem.
Achteraan de windlade waren er nog :
Links 8 open pijpen van de Fluit of van de Montre in hout en rechts 4 open houten pijpen.
Rechts van de windlade:
Achteraan waren er nog, 5 Bourdon in hout waarvan het binnenlabium werd geschroefd en van recente datuur dan naar het midden 12 open grenen met intoneerklep in hout en naar voor 6 Bourdon-pijpen 16’ en daarvoor 8' Gambapijpen die reeds werde vernoemd. In een verborgen hoek onbereikbaar vooraan rechts achter het front zijn er open en gedekte pijpen in hout. In het front zijn er voor elke orgelkast 15 pijpen van de Bourdon 16’.
-
Naam
Reciet zwel (II)
Beschrijving
Beschrijving :
De orgelpijpen staan chromatisch opgesteld van achter naar voor van het orgel met een overgang na de 18e pijp.
Het orgel frontaal gezien van links naar rechts:
- FLÛTE 8’. Bassen gemeenschappelijk met de Bourdon (?), dan 12 tinnen pijpen met hoeden en zijbaarden. Overgang, dan 4 pijpen met hoeden en zijbaarden, 6 pijpen idem met roer, 19 oude frontpijpen (type 18e eeuw) met rond labium, waarvan de 4 eerste op toonhoogte gesneden en de volgende met harmonische boringen (deze laatste met zeer hoge voeten), dan 9 pijpen in gewoon tin met harmonische boringen.
- BOURDON 8’. 12 gedekte houten pijpen op de 4de pijpstok, dan 12 pijpen in tin die gemeenschappelijk zijn met de Fluit (?) en schijnen redelijk oud te zijn. Overgang, dan 8 tinnen pijpen met hoeden en zijbaarden dan idem maar met roer.
- SALICIONAL 8’. 9 open houten pijpen in bruin geverfd op de eerste pijpstok, dan 3 pijpen idem en juist ernaast en 6 tinnen pijpen met snijbaarden. Overgang, door pijpen idem.
- VOIX CELESTE 8’ tot c: 6 tinnen pijpen met snijbaarden en intoneerlits. Overgang, dan pijpen idem.
- FLÛTE ECHO 4’. 18 gedekte conische pijpen met intoneerlits, dan de rest idem.
- BASSON HAUTBOIS 8’. 12 bekers in zink, binnenslof in koper, voeten in tin, dan 6 pijpen idem naar de bekers in tin. Overgang en 6 fagotpijpen idem.
Vervolgens bekers van de Hautbois met binnenstof in het koper. In de discant 4 orgelpijpen zonder binnenslof en 4 open pijpen.
Windvoorziening
-
Magazijn- of hulpbalg
Voornaamste magazijnbalg
Beschrijving
Gelegen in een zijkamer rechts van het doksaal, een magazijnbalg met twee evenwijdige plooien, één binnen en één buitenplooi
Lengte
190 cm
Breedte
130 cm
Aantal en type gewichten
11 pavés, 1 dalle et 1 bloc de fer
Aantal en type gewichten
11 kasseien, 1 tegel en 1 ijzeren blok
-
Magazijn- of hulpbalg
Magazijnbalg Hoofdwerk
Beschrijving
Bevindt zich in de onderkast van het Hoofdwerk, onder de windlade, een grote magazijnbalg met twee evenwijdige plooien en naar binnen gekeerd
Lengte
215 cm
Breedte
141,5 cm
Aantal en type gewichten
7 dalles et 2 pavés
Aantal en type gewichten
7 tegels en 2 kasseien
-
Magazijn- of hulpbalg
Blaasbalg Reciet
Beschrijving
Bevindt zich in de orgelkast van het Reciet, onder de windlade, een balg met een evenwijdige binnenplooi
Lengte
151 cm
Breedte
99 cm
Aantal en type gewichten
Divers pavés et morceaux de marbre
Aantal en type gewichten
Verschillende kasseien en stukken marmer
-
Magazijn- of hulpbalg
Schepbalg
Beschrijving
Twee voetpompen onder de eerste magazijnbalg in het bijgebouw
Tremolos
-
Naam
Reciet
Type
Tremulant met ventiel
Plaats
Onder de windlade van het Reciet
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel Klavier(en) en voetklavier(en) : 3
Klavier(en) en voetklavier(en) Hoofdwerk (I), Reciet (II), Pedaal
Tractuur
Pneumatische tractuur
Pneumatische tractuur
Het gebouw
Sint-Jozefkerk
Adres : Radplein1070 Anderlecht
Bouw : 1938-1939
Bouwperiode : 20ste
Bouwstijl :
Bouwperiode : 20ste
Bouwstijl :