Romantische doksaalorgel (Loret, 1871)

Orgelkast - bouwdatum 1871

Orgelkast - plaats Op de galerij

Orgelkast - stijl  Laat barok

Gebruikte materialen Eik en zink voor de pijpen

Opstelling van de pijpen De twee buitenste torens hebben sprekende pijpen, zij hebben zijbaarden en een houten rolbaard. Er zijn nog sprekende pijpen in de twee centrale vlakvelden. De andere zijn stom en zijn dus stom. Allen zijn geschilderd met menie met verguld labium. De windladen van het Hoofdwerk en het Positief staan een na de andere, deze van het Reciet boven deze van het Positief en deze van het Pedaal aan de zijkanten. Het geheel van het pijpwerk is homogeen en bevat een aantal zinken pijpen voor de bassen zoals destijds

Beschrijving van de orgelkast Dit groot buffet met stijlkenmerken uit de 18de eeuw vertoont complexe groeperingen van frontelementen, die niet gewoon waren voor de tijd waarin ze werden gemaakt. Ze telt een middenste deel dat wordt ingenomen door een dominante grote toren van drie pijpen, vergezeld door bundels van drie pijpen. Vervolgens langs elke kant is er een vlakveld op twee niveaus met 6 pijpen, een toren van 5 pijpen en een vlakveld en zijvleugel met zes pijpen. Er is veel beeldhouwerk.: het onderstel van het centrale uitsteeksel is versierd met een groot stuk met engeltjes: de uitsteeksels van de uiterste torens zijn met loofwerk versierd; vijf beelden overkoepelen de orgelkast en stellen koning David voor en de musicerende engelen; er zijn nog twee vuurpotten aan de uiteinden en loofwerk voor de traliewerken. Deze grote orgelkast doet denken aan de stijl van de 18de eeuw en bezit maar enkele functionele pijpen, namelijk in de twee centrale vlakvelden en in de twee uiterste torens. Het geheel steunt op een sokkel van ongeveer 40cm. Heden werden verschillende decoratieve elementen beschadigd. De achterkant van de kast werd door Van Bever dieper gemaakt. Het front en de zijkanten schijnen bewaard gebleven te zijn, alsook de bodem van het orgel dat naar achter werd geschoven. De originele elementen van de structuur werden hersneden en herschikt in een min of meer onregelmatig geheel dat nochtans goed past en rust op een eiken basisstructuur. Het instrument bezet gans de lengte, de toegang tot het doksaal gebeurt onder de rechter toren, waarin een deur werd opgenomen in het meubel.

Speeltafel - bouwdatum 1901

Speeltafel - stijl Romantisch

Speeltafel - beschrijving Eiken meubel dat op een podium van 75 cm werd geplaatst met sierpanelen die wegneembaar zijn om toegang te verlenen tot het binnenste

Speeltafel - plaats Gescheiden, voor het orgel

Speeltafel - materialen Eik

Stemming - bijzonderheden Orgel is stom

Temperatuur Gelijkzwevend

Orgelbouwer(s) François-Bernard Loret

Historiek Vele documenten zijn bewaard die ons toelaten de geschiedenis samen te stellen van het orgel van Sint-Joost en de verschillende mijlpalen van het orgelleven op te sporen. Voor het instrument dat wij kennen, weten we dat op 11 januari 1711 door notaris M. Van Buerden te Brussel de aankoop van een orgel voor Sint-Joost werd geboekt. De bestelling werd geplaatst bij de beroemde Brusselse orgelbouwer Jean-Baptiste Forceville en het orgel heeft 157 florijnen en 10 cent gekost. Maar wij zijn nog in de oude kerk die in 1865 werd afgebroken ten voordele van de hedendaagse, die werd getekend door architect Jules-Jacques Van Ysendijck. Indien er kopers zijn geweest voor het orgel van Forceville terug te kopen, weet men niet meer, eveneens wat er van het instrument geworden is.
Het ‘romantisch’ instrument is afkomstig uit de beroemde Mechelse orgelfabriek die door François-Bernard Loret werd geleid. In een brief aan de kerkfabriek daterend van 3 juni 1871, Loret zegt dat: 'Ik heb de eer u aan te kondigen dat ik uw orgel hoop te beëindigen voor het einde van de maand'. Het is een van zijn grootste instrumenten waarvan men een belangrijk deel van het origineel materiaal heeft bewaard. Na zijn overlijden in 1877 heeft zijn zoon Camille het orgel onderhouden tot 1898. Nadien werd Salomon Van Bever met het onderhoud belast, voor vier stemmingen per jaar, voor de som van 80 franken en dit tot 1915, datum van zijn overlijden. Maar in januari 1899 heeft Salomon Van Bever een bestek laten maken voor belangrijke werken voor de som van 9000 frank. Men behield de orgelkast, het pijpwerk en de windladen, maar op mechanisch vlak en de dispositie van het Reciet grepen veranderingen plaats door een toevoeging van een Barkermachine in een nieuwe speeltafel. Een concert had plaats op 13 oktober 1901 door Charles Danneels, professor aan het Luikse conservatorium, en Louis De Merlier, organist van de parochie. Na Van Bever was het Salomon Eyckmans, zijn petekind en opvolger die het instrument onderhield. Vanaf 1926 heeft men aan Emile II Kerkhoff gevraagd om het orgel te stemmen. In november 1935 gaf hij een bestek af voor het herstel van het instrument voor de som van 10.800 frank. Men kent het vervolg van het verhaal niet. Later heeft Maurice Delmotte uit Doornik zich over het instrument ontfermd en voerde werken uit die werden door een concert besloten, op een 11 oktober van een onbekend jaar, door de titularis organist M. Delporte, laureaat van de Scola Cantorum te Parijs. Andere orgelbouwers zijn voor de een of andere reden tussengekomen, waaronder Stevens of Van de Loo. Vervolgens werd het instrument onderhouden tot de jaren 1970 tot zelfs 1980. Het werd echter minder onderhouden, tenslotte onbeheerd en verlaten. Tengevolge van een ineenstorting in de klokkentoren waardoor de trap onbereikbaar was, heeft men een doortocht door het orgel geforceerd om aldus de trap naar het doksaal vrij te maken: de mechaniek werd gewoon weggerukt om een opening te maken in de muur naar de trap van de toren! Aangezien het orgel niet meer werkte, heeft in de jaren 1990 de kerkfabriek een digitaal toestel aangekocht voor 1.500.000 BEF, instrument dat reeds aan haar einde toe is. Het groot orgel bevindt zich vandaag in de toestand van herstel in 1901 die Salomon Van Bever heeft nagelaten en die met zijn broer Adrien een orgelfabriek in Brussel, met bijhuis in Amiens leidde. Deze hernieuwing had als doel de mechanische kwaliteiten en toegang tot de verschillende onderdelen van het orgel te verbeteren.