Klassiek galerijorgel (Dreymann, 1841)
Protestantse Kerk van Brussel Koninklijke Kapel
Klik op een foto om te vergroten
HET INSTRUMENT
Orgelkast - bouwdatum 1841
Orgelkast - plaats Op de galerij
Orgelkast - stijl Klassiek
Gebruikte materialen Grenen, verguldsel, schilderwerk.
Tinnen, loden en grenen pijpen.
Opstelling van de pijpen Diatonisch, de grootste pijpen in het midden (C-E).
Vanaf de F is de dispositie diatonisch.
Beschrijving van de orgelkast Rechthoekig met drie vlakvelden. Wit geschilderd grenenhout met wat verguldsel. Toegangsdeuren binnenin het orgel op de zijkant met slot. Het « Hauptmanual » en het « Kleinmanual » bevinden zich op twee gemeenschappelijke windladen (C/C#) achter het front, dan de vloer voor het onderhoud, dan de windladen van het pedaal (C#/C) tegen de muur achteraan.
Het pedaal is C/C# opgesteld, te vertrekken bij de C.
Speeltafel - beschrijving Sluiting door middel van twee deuren met slot
Speeltafel - plaats Speeltafel in venster, in de onderkast
Speeltafel - materialen Wit beschilderd dennenhout
Bouwdatum 1840
Datum van de voltooiing 1841
Bouw - bijzonderheden Na de afwerking vna het instrument, toevoeging van een bijkomend register door Dreymann (het flageolet van het Kleinklavier)
Persoon belast met het onderhoud Manufacture d'orgue de Bruxelles
Stemming Diapason 437,5 Hz
Stemming - bijzonderheden Bij 20°C
Temperatuur Gelijkzwevend
Akoestiek Minder dan 1 seconde
Orgelbouwer(s) Bernhard Dreymann
HET INSTRUMENT
Bouwdatum 1840
Orgelkast - stijl Klassiek
Orgelbouwer(s) Bernhard Dreymann
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Orgel gebouwd met de steun van François-Joseph Fétis
WERKEN
Bijzonderheden In de jaren 1930 zou de Eoline van het tweede klavier door Kerkhoff verwijderd zijn. Andere ingrepen : de derde balg werd weggehaald, een elektrische motor is geïnstalleerd (door Collon vervangen in 1970), het lage octaaf (C-H) van de Viola da gamba werd verwijderd, om er een Voix céleste van te maken.
Bijzonderheden Aan de gang
Type werkzaamheden Restauratie
Naam van de orgelbouwer Collon Patrick
Type Boek
Titel "Dictionnaire des facteurs d’instruments de musique en Wallonie et à Bruxelles du 9e siècle à nos jours"
Beschrijving Artikel van Patrick Collon
Auteur Direction Malou Haine et Nicolas Meeûs
Plaats Liège
Referenties Page 145
ISBN 2-87009-250-4
Uitgever Pierre Mardaga
Type Boek
Titel "Inventaire des orgues de Bruxelles - Bruxelles-Ville"
Auteur Jean-Pierre Felix
Plaats Brussel
Uitgever Jean-Pierre Felix
Type Boek
Titel "Die Orgelbauwerkstatt Dreymann in Mainz"
Auteur Seipp Achim
ISBN 3-921-848-21-0
Uitgever Orgelbau-Fachverlag Rensch, D 74348 Lauffen
Type Radio
Titel "Petits Concerts de Samedi" door Liliane Becker
Beschrijving Fluitconcert
Auteur Liliane Becker
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Allen James
Componist C. H. Rinck
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue 1001 (direct) door Jean Ferrard
Beschrijving Herr Jesu Christ, dich zu uns wend
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Bernard Foccroulle
Componist Bach
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue 1001 (direct) door Jean Ferrard
Beschrijving Es ist ein Ros entsprungen
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Jacques Beraza
Componist Johanes Brahms
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue 1001 (direct) door Jean Ferrard
Beschrijving 5 liturgische teksten uit de "Messe des solennels"
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Kamiel D’Hooghe
Componist François Joseph Fétis
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue 1001 (direct) door Jean Ferrard
Beschrijving In memoriam
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Stéphane Detournay
Componist Jeanne Joulain
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue 1001 (direct) door Jean Ferrard
Beschrijving Le Cygne
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) V. Genvrin
Componist Camille Saint-Saëns/Alexandre Guilmant
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue 1001 (direct) door Jean Ferrard
Beschrijving Præludium in e
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Léon Kerremans
Componist Nicolaus Bruhns
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue 1001 (direct) door Jean Ferrard
Beschrijving Prelude en fuga op 37/4 (mi klein)
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Jean Rotthier
Componist Adolf Hesse
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue 1001 (direct) door Jean Ferrard
Beschrijving Allegro (1e suite)
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Jozef Sluys
Componist J.-H. Fiocco
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue 1001 (direct) door Jean Ferrard
Beschrijving Andante met variaties
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Alain Wirth
Componist Felix Mendelssohn
Type Radio
Titel Verschilend verenigigen : Nationale Feest, Kersfeest, radio of televisie
Zender Radio 3
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Orgel gebouwd met de steun van François-Joseph Fétis
Werken
Naam van de orgelbouwer Collon Patrick
Naam van de orgelbouwer Collon Patrick
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel
Structuur speeltafel en muziekstaander
Speeltafel in vensteropstelling.
Beschilderd grenenhout.
Verplaatsbaar.
Speeltafel in vensteropstelling.
Beschilderd grenenhout.
Verplaatsbaar.
Aantal klavieren
2
2
Omvang van de klavieren
56 toetsen, C - g'''
56 toetsen, C - g'''
Breedte van de toetsen
22 mm
22 mm
Diepte van de toetsen
130 mm
130 mm
Breedte van het octaaf
183 mm
183 mm
Beschrijving van de boventoetsen
Afgeschuind, in ebbenhout
Afgeschuind, in ebbenhout
Diepte van de boventoetsen
80 mm
80 mm
Beschrijving van de bakstukken of kader
Recht, 13 x 4,6 (breedte) x 4 (hoogte). Zwart geschilderd hout.
Recht, 13 x 4,6 (breedte) x 4 (hoogte). Zwart geschilderd hout.
Omvang van het voetklavier
25 toetsen, C - c'
25 toetsen, C - c'
Materialen van het voetklavier
Recht, plat, rechte uitlijning van de boventreden, in het meubel verdwijnend.
Eik.
Recht, plat, rechte uitlijning van de boventreden, in het meubel verdwijnend.
Eik.
Registers
Langs beide kanten van de manualen, twee rijen van vijf trekkers links en rechts, verticaal opgesteld. Trekkers in hout, met ronde doorsnede, voorzien van een knop en een porseleinen plaatje : wit voor het Hauptmanual, roze voor het Kleinmanual en blauw voor het Pedaal.
Langs beide kanten van de manualen, twee rijen van vijf trekkers links en rechts, verticaal opgesteld. Trekkers in hout, met ronde doorsnede, voorzien van een knop en een porseleinen plaatje : wit voor het Hauptmanual, roze voor het Kleinmanual en blauw voor het Pedaal.
Koppelingen
Met de registertrekkers, rechts onderaan :
I + II, P + I (via ventiel).
Met de registertrekkers, rechts onderaan :
I + II, P + I (via ventiel).
Voetsteun
Plat
Plat
Toebehoren
Schakelaar (met sleutel), onderaan de klavieren rechts. Schakelaars voor de verlichting (muziekstaander en algemeen) onderaan de klavieren links. Twee stopcontacten binnenin het instrument. Spiegel boven de speeltafel.
Schakelaar (met sleutel), onderaan de klavieren rechts. Schakelaars voor de verlichting (muziekstaander en algemeen) onderaan de klavieren links. Twee stopcontacten binnenin het instrument. Spiegel boven de speeltafel.
Adresplaat
Tussen de klavieren, zwart geschilderd fruithout
Tussen de klavieren, zwart geschilderd fruithout
Klavieren en voetklavieren
-
Naam
Hauptmanual (I)
Omvang
56 toetsen, C - g'''
Registers
Bourdon 16 fuß
Principal 8 fuß
Grossgedeckt 8 fuß
Viola da gamba 8 fuß (c, orig C)
Octave 4 fuß
Waldflöte 2 fuß
Cornett Bass 3 fuß
Cornett Discant 4 fuß
Koppelingen
Manual Coppel (koppeling Hauptmanual + Kleinmanual)
Bijzonderheden
Cornett gedeeld van h/c'
-
Naam
Kleinmanual (II)
Omvang
56 toetsen, C - g'''
Registers
Flöte 8 fuß
Salicional 8 fuß
Spitzfloete 8 fuß (c), (reconstr. 1970)
Flöte 4 fuß
Flageolet 2 fuß
[Æoline 8 fuß]
[Ventilzug}
Bijzonderheden
Spitzfloete gereconstrueerd op basis van voorbeelden van Dreymann in Duitsland
-
Naam
Pedaal
Omvang
25 toetsen, C - c'
Registers
Subbaß 16 fuß
Principal Baß 8 fuß
Posaune 16 fuß
Koppelingen
Pedal Coppel (P + I door klep)
Tractuur
-
Naam
Hauptmanual
Noten
Mechanisch
Toetsen
Staartklavier
Traject en beschrijving van de mechaniek
Blad in eik, zeskantige rollers in den, ijzeren assen, houten geleideogen, houten armen.
Naar onder aan het wellenbord, met schroeven en moeren, abstracten in grenenhout.
Beschrijving van de registers
Mechanisch met stekers, armen, sabels, abstracten, winkelhaken
Wellenbord
Verticaal wellenbord, langs beide zijden van het voetklavier
-
Naam
Kleinmanual
Noten
Mechanisch
Toetsen
Staartklavier
Traject en beschrijving van de mechaniek
Naar achter naar het wellenbord, vervolgens verticaal naar de ventielkast, regeling door lederen moeren
Beschrijving van de registers
Mechanisch
Wellenbord
Verticaal, onder de windlade, achter een doorgang voor de toegang tot de ventielkasten
-
Noten
Mechanisch
Toetsen
Met veren onder de toetsen
Traject en beschrijving van de mechaniek
Horizontaal tot aan het wellenbord, dan verticaal, vervolgens weer horizontaal tot aan de rollers onder de windlade.
Abstracten in grenen.
Blad in eik, rollen in grenenhout, ijzeren assen, geleideogen en armen in hout.
Beschrijving van de registers
Mechanisch
Wellenbord
Verticaal wellenbord voor de balgen die zich achterin in de onderkast bevinden
Windladen
-
Type
Mechanisch
Inplanting
Alle windladen bevinden zich op het niveau van de kroonlijst van het front, om te beginnen Hauptmanual, dan Kleinmanual (gemeenschappelijke windlade), dan doorgang voor de orgelstemmer, dan pedaal tegen de muur achteraan
-
Naam van het klavier
Hauptmanual
Type
Mecanisch
Inplanting
Parallel met en juist achter het front
Aard
In eik, met tooncancellen, ventielkasten vooraan, opliggende voorslag en schuin, met sluiting.
Met lederen en loden pulpeten, staven, essen of haken.
Ventielen in staart.
Sleepregisters, verbonden tussen de twee halve windladen.
Eiken pijproosters met eiken mannetjes.
Vervoeringen : frontpijpen, met loden conducten.
Opstelling van de pijpen
Diatonisch C/C#, bas (C/E) in het midden
Beschrijving van de pijpstok
Front :
Principaal 8',
vervolgens :
Bourdon 16’,
Großgedackt 8',
Octaaf 4',
Waldfloete 2',
Cornett.
-
Naam van het klavier
Kleinmanual
Type
Mecanisch
Inplanting
Parallel met het front, achter Hauptmanual
Aard
In eik, met tooncancellen, ventielkasten vooraan, opliggende voorslag en met sluiting.
Met lederen en loden pulpeten, schalmen, essen of haken.
Staartventielen.
Met cancellenrooster of met perkament, papier, leder, enz. beklede dammen.
Sleepregisters, verbonden tussen twee halve windladen.
Eikenhouten pijprooster.
Opstelling van de pijpen
Diatonisch C/C#, bas (C/E) in het midden
Beschrijving van de pijpstok
Van voor naar achter :
Flöte 8 fuss,
Spitzfloete 8 fuss,
Salicional 8 fuss,
Flöte 4 fuss,
Flageolet 2 fuss.
-
Naam van het klavier
Pedaal
Type
Mecanisch
Aard
In eik, met tooncancellen, ventielkasten vooraan in grenenhout.
Sleepregisters, verbonden tussen de beide halve windladen.
Eikenhouten pijproosters, met eikenhouten mannetjes.
Opstelling van de pijpen
Diatonisch C/C#
Beschrijving van de pijpstok
Subbaß 16,
Principalbaß 8,
Posaune 16.
Pijpwerk
-
Naam
Hauptmanual
Beschrijving
PRINCIPAAL 8’. (Front) tin.
BOURDON 16'. Pitchpin, gedekt.
GROßGEDACKT 8'. Pitchpin, gedekt.
VIOLA DI GAMBA 8'. Tin.
OCTAAF 4'. Tin.
WALDFLOETE 2'. Orgelmetaal, conisch.
CORNET (C-h, c'-g'''). Brede reeks.
-
Naam
Pedaal
Beschrijving
SUBBAß 16'. Grenenhout, gedekt.
PRINCIPALBAß 8'. Grenenhout, open.
POSAUNE 16'. Doorslaand tongwerk, resonatoren van 8'.
-
Naam
Kleinmanual
Beschrijving
Flöte 8 fuss : Pitchpin.
Spitzfloete 8 fuss : Tin, conisch.
Salicional 8 fuss : Tin.
Flöte 4 fuss : Tin, gedekt.
Flageolet 2 fuss : Tin, open.
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel Klavier(en) en voetklavier(en) : 3
Klavier(en) en voetklavier(en) Hauptmanual (I), Kleinmanual (II), Pedaal
Tractuur
Hauptmanual Mechanisch
Kleinmanual Mechanisch
Mechanisch
Hauptmanual Mechanisch
Kleinmanual Mechanisch
Mechanisch
Het gebouw
Protestantse Kerk van Brussel Koninklijke Kapel
Adres : Museumplein 21000 Bruxelles
Bouwstijl : Klassiek
Bouw : 1760
Bouwperiode : 18de
Bouwstijl : Klassiek Type : Beschermd bouwwerk bij besluit van 22/11/2001
Bouw : 1760
Bouwperiode : 18de
Bouwstijl : Klassiek Type : Beschermd bouwwerk bij besluit van 22/11/2001
Orgel(s) aanwezig in dit gebouw
- Orgue de tribune classique (Dreymann, 1841)
- Verplaatsbaar orgel gelijksvloer (Forceville, 1699 / Collon 1994)
