Klassiek orgel (Cavaillé-Coll, 1880)

Koninklijk Muziekconservatorium

Speeltafel  / Klassiek orgel (Cavaillé-Coll, 1880) - Koninklijk Muziekconservatorium
Architectuur, plaats, inplanting  / Klassiek orgel (Cavaillé-Coll, 1880) - Koninklijk Muziekconservatorium
 Klik op een foto om te vergroten
HET INSTRUMENT
Orgelkast - bouwdatum 1880
Orgelkast - stijl  Neo-klassiek, met romaans-byzantijnse elementen
Gebruikte materialen Eik
Beschrijving van de orgelkast In het midden, pijpenrij met een boog boven en daarboven een element met dezelfde breedte maar uit drie delen, voorzien van een toren met links en rechts een smaller veld. Aan beide zijden van dit centrale gedeelte telkens een hoog veld, een grote toren en een afgerond hoekveld.
Speeltafel - bouwdatum 1960
Speeltafel - stijl Modern
Speeltafel - beschrijving In eik en in halfronde registerterrassen. Sluit door middel van een rolgordijn.
Speeltafel - materialen Binnenzijde belegd met notenhout
Speeltafel - bijzonderheden De oude speeltafel van Cavaillé-Coll wordt bewaard in de kelders van het MIM
Orgelbouwer(s) Aristide Cavaillé-Coll, Jos Stevens
HET INSTRUMENT
Orgelkast - stijl  Neo-klassiek, met romaans-byzantijnse elementen
Speeltafel - stijl Modern
Orgelbouwer(s) Aristide Cavaillé-Coll, Jos Stevens
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Dit instrument werd door directeur F. A. Gevaert besteld bij orgelbouwer Cavaillé-Coll. Het orgel kostte 50.000 frank.
Het inhuldigingsconcert vond plaats op 14 juli 1890 en kaderde in de festiviteiten voor de 50e verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid.
WERKEN
Begindatum 1889
Type werkzaamheden Toevoegen van een Subbas 32'
Naam van de orgelbouwer Cavaillé-Coll
Begindatum Begin 20ste eeuw
Type werkzaamheden Groot onderhoud
Naam van de orgelbouwer Bonneau
Begindatum 1912-1913
Einddatum 1922-1923
Type werkzaamheden Groot onderhoud en toevoegen van vier pedaalregisters: Subbas 16', Doesfluit 8', Fluit 4' en Kwint 10'2/3. Het vierde klavier dat door Mutin werd voorgesteld is er nooit gekomen.
Naam van de orgelbouwer Mutin
Ligging van de werkplaats Parijs
Begindatum 1960
Type werkzaamheden Elektrificatie en 'neoclassicisering'.
Vervangen van de speeltafel.
Vervangen van de Barker-machine door een elektrische tractuur.
Toevoegen van enkelvoudige en samengestelde aliquoteenstemmen, een combinatiecentrale en andere faciliteiten.
Naam van de orgelbouwer Joseph Stevens
Ligging van de werkplaats Duffel
Naam van de auteur Hens Charles
DOCUMENTATIE
Type Boek
Titel "Inventaire des orgues de Bruxelles - Bruxelles-Ville"
Auteur FELIX Jean-Pierre
Plaats Brussel
Uitgever FELIX Jean-Pierre
Type Artikel
Titel "Le grand orgue Cavaillé-Coll du Conservatoire Royal de Musique de Bruxelles (1880)"
Auteur VAN TIGGELEN Philippe J.
Referenties Communication des Archives Centrales de l’orgue, Bruxelles, Musée Instrumental, 1983, n° 1, 68 p.
Type Artikel
Titel "Y a-t-il encore un orgue au Conservatoire de Bruxelles ?"
Auteur ROLAND Claude-Robert
Referenties Organum Novum n° 20, septembre 1999
Type Artikel
Titel "Het Cavaillé-Coll orgel van het Koninklijk Conservatorium te Brussel"
Auteur BASTIAENS Luk
Referenties Orgelkunst XXIII, 2000, juni.
Type Plaat
Titel "Hommage à l’empereur Charles V, 10 versets pour orgue"
Beschrijving Claude-Robert Roland en het Ensemble de cuivres du Hainaut [Koperensemble van Henegouwen], onder leiding van Claude Deside
Uitgever in « Concert au château », Musica Magna 50.006.
Bijzonderheden Eerste en tot nog toe enige opname ter wereld
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Dit instrument werd door directeur F. A. Gevaert besteld bij orgelbouwer Cavaillé-Coll. Het orgel kostte 50.000 frank.
Het inhuldigingsconcert vond plaats...
Werken
Begindatum 1889
Naam van de orgelbouwer Cavaillé-Coll
Begindatum Begin 20ste eeuw
Naam van de orgelbouwer Bonneau
Begindatum 1912-1913
Einddatum 1922-1923
Naam van de orgelbouwer Mutin
Ligging van de werkplaats Parijs
Begindatum 1960
Naam van de orgelbouwer Joseph Stevens
Ligging van de werkplaats Duffel
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel
Structuur speeltafel en muziekstaander 
In gevernisde licht eik met buigte vaken voor de registers, links en rechts van de manualen.
Eikenhout lessenaar op metalischestructuur.
Aantal klavieren 
3
Omvang van de klavieren 
56 toetsen, C - g'''
Beschrijving van de toetsen 
Met ivoor belegd
Beschrijving van de boventoetsen 
In ebbenhout
Beschrijving van de bakstukken of kader 
Eik
Omvang van het voetklavier 
30 toetsen, C - f'
Materialen van het voetklavier 
In eik, uitgelijnd en versierd met palissander voor baventoetsen
Registers 
Registerwippers in witte kunststof met ingebrande inscripties
Combinaties 
Kleine knoppen onder de manualen :
Hoofdwerk : Ajust / CP.0 / CP.1 / CP.2 / CP.3 / CP.4 / C.0 / C.1 / C.2 / C.3 / C.4 / ANNUL .
Positief : C.0 / C.1 / C.2 / C.3 / C.4 .
Reciet : C.0 / C.1 / C.2 / C.3 / C.4 .
Met de voet bediende organen 
Metalisch voetknoppen, links en rechts van drie balanspedalen :
P+III 4' / ANN. ANCHES 16 / ANN. P+I / ANCHES PED / II+III / I+III / I+II / P+III / P+II / P+I
ANCHES REC / ANCHES POS / ANCHES G.O. / CG. VII / CG. IX / CG. X / CG. I / CG. II / CG. III / CG. IV / CG. V / CG. VI / CG. O
EXPRESSION II / EXPRESSION III / CR. GEN.
Toebehoren 
Boven de manualen, links : voltage wijzerplaat. Rechts : Algemeen Crescendo wijzerplaats met lichten-cijfers 1 tot 10.
Elektrische ontsteking voor de motor in een kleine opening in het meubel.
Adresplaat 
Paneel met witte china ink op zwarte grond op het meubel aangehangt met de dispositie van Cavaillé-Coll. Dit paneel, ondertekend door Charles Hens, beweert dat het Cavaillé-Coll pijpwerk is integraal en oorspronkelijk bewaard.
 
Klavieren en voetklavieren
  • Naam 
    Hoofdwerk (I)
    Omvang 
    56 toetsen, C - g'''
    Registers 
    23 Montre 16'
    24 Bourdon 16'
    25 Montre 8'
    26 Flûte harm. 8'
    27 Bourdon 8'
    28 Violoncelle 8'
    29 Prestant 4'
    30 Flûte à cheminée 4' (*)
    31 Quinte 2 2/3'
    32 Nasard doux 2 2/3' (*)
    33 Doublette 2'
    34 Plein jeu 5r
    35 Cymbale 2r (*)
    36 Cornet 5r
    37 Bombarde 16'
    38 Trompette 8'
    39 Clairon 4'
    Koppelingen 
    21 I+III
    22 I+II
    Bijzonderheden 
    (*) Spelen door Stevens
  • Naam 
    Positief (II)
    Omvang 
    56 toetsen, C - g'''
    Registers 
    41 Quintaton 16'
    42 Flûte harm. 8'
    43 Salicional 8'
    44 Cor de nuit 8'
    45 Unda Maris 8'
    46 Principal 4'
    47 Flûte douce 4'
    48 Nasard 2 2/3' (*)
    49 Octavin 2'
    50 Tierce 1 3/5' (*)
    51 Larigot 1 1/3' (*)
    52 Piccolo 1'
    53 Carillon 1-3r
    54 Cymbale 3-4r (*)
    55 Trompette 8'
    56 Basson Hautbois 8'
    57 Cromorne 8'
    58 Chalumeau 4'
    Koppelingen 
    40 II+III
    Tremulant 
    59 Trémolo
    Bijzonderheden 
    (*) Spelen door Stevens
  • Naam 
    Reciet (III)
    Omvang 
    56 toetsen, C - g'''
    Registers 
    60 Bourdon 16'
    61 Diapason 8'
    62 Flûte traversière 8'
    63 Bourdon 8' (*)
    64 Viola di Gamba 8'
    65 Voix céleste 8'
    66 Prestant 4' (*)
    67 Flûte octaviante 4'
    68 Bourdon 4'
    69 Nasard 2 2/3' (*)
    70 Octavin 2'
    71 Tierce 1 3/5' (*)
    72 Piccolo 1' (*)
    73 Fourniture 5-6r (*)
    74 Cornet 5r
    75 Basson 16'
    76 Trompette 8'
    77 Musette 8'
    78 Voix Humaine 8'
    79 Clairon harm. 4'
    Tremulant 
    80 Tremulant
    Bijzonderheden 
    (*) Spelen door Stevens.
    Cornet componeerd is met n° 63 en 67 tot 70.
  • Naam 
    Pedaal
    Omvang 
    30 toetsen, C - f'
    Registers 
    5 Soubasse 32'
    6 Contrebasse 16'
    7 Soubasse 16' (°)
    8 Prestant doux 8' (°, ancienne / oude Quinte 10 2/3')
    9 Flûte 8'
    10 Flûte douce 8' (°)
    11 Violoncelle 8'
    12 Basse Choral 4' (*)
    13 Flûte 4' (°)
    14 Octavin 2' (*)
    15 Cymbale 4r (*)
    16 Bombarde 16'
    17 Basson 16' (**)
    18 Trompette 8'
    19 Basson 8' (**)
    20 Clairon 4'
    Koppelingen 
    1 P+III 4
    2 P+III
    3 P+II
    4 P+I
    Bijzonderheden 
    (°) Mutin
    (*) Stevens
    (**) Uit Reciet ontleend.
 
Tractuur
  • Naam 
    Manualen en Pedaal
    Noten 
    Elektro-mechanisch
    Traject en beschrijving van de mechaniek 
    Eertijds mechanisch met Barkermachine aan het Hoofdwerk. Sinds 1960 is het regeerwerk elektrisch maar met mecanische windlage, oud of nieuw. Elektromagneten onder de windladen.
    Beschrijving van de registers 
    Elektrische motoren voor de slepen. Enige Pedaalregisters hebben pneumatischmotor (Mutin ?).
    Zwelkast 
    Electrisch
 
Windladen
  • Naam van het klavier 
    Manualen en Pedaal
    Type 
    Mechanisch met dubbele ventiel kleppenkast
    Inplanting 
    Hoofdwerk in het centrum achter de frontpijp.
    Reciet en Positief, links en rechts, achter het Hoofdwerk.
    Pedaal in vier delen op het grond, links en rechts van het Hoofdwerk en twee andere manualen.
    Aard 
    In eik
    Opstelling van de pijpen 
    Het origineel pijpwerk in diatonisch opstelling in V
    Bijzonderheden 
    De nieuwe windladen liggen achteraan of langs de oude. De Basson 16' van het Reciet is vervangend door de Fourniture 5-6r en vond plaatst op de nieuwe windlade die achter het Reciet geplaatst is.
 
Pijpwerk
  • Naam 
    Manualen
    Bijzonderheden 
    Volgens een paneel aangehangt in het orgel en ondertekend door Charles Hens, is het hele pijpwerk van Cavaillé-Coll integraal en oorspronkelijk bewaard.
    Het Basson 16' van het Reciet is vervangend door de Fourniture 5-6r en vond plaatst op de nieuwe windlade die achter het Reciet geplaatst is.
    Beschrijving 
    Pijpwerk in tin en hout
 
Windvoorziening
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Magazijnbalg
    Beschrijving 
    Een groot magazijnbalg, gevoed door twee paar pompen, van daar naar boven een kanaal en tot slot een regelbalg. De verdeling van het wind naar de windladen voorziet verschillende drukniveaus. Aanwezigheid van regelbalgen in de buurt van de windladen.
    Het windwerk werd oorspronkelijk gevoed door een hydraulisch systeem, aangebracht door Cavaillé-Coll. In 1922, werd een elektrische ventilator geplaatst.
    In een zaal onder het orgel.
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Schokbalgen van het Hoofdwerk
    Beschrijving 
    Een parallelschokbalg onder elk halve windlade
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Schokbalg Positief
    Beschrijving 
    Schokbalg onder de windlade
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Schokbalg Reciet
    Beschrijving 
    Schokbalg onder de windlade
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Schokbalgen Pedaal
    Beschrijving 
    Schokbalg voor elk halve windlade
 
Tremolos
  • Naam 
    Reciet
    Type 
    Tremulant
  • Naam 
    Positief
    Type 
    Tremulant
 
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel Klavier(en) en voetklavier(en) : 4
Klavier(en) en voetklavier(en) Hoofdwerk (I), Positief (II), Reciet (III), Pedaal
Tractuur
Manualen en Pedaal Elektro-mechanisch
Het gebouw
Koninklijk Muziekconservatorium

Koninklijk Muziekconservatorium

Adres : Regentschapsstraat 30
1000 Bruxelles
Bouwstijl : Neoklassiek & vlaamse Renaissance
Bouw : 1867-1876
Bouwperiode : 19de
Orgel(s) aanwezig in dit gebouw