Orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Verplaatsbaar orgel gelijksvloer (Forceville, 1699 / Collon 1994)

Protestantse Kerk van Brussel Koninklijke Kapel

Speeltafel  / Verplaatsbaar orgel gelijksvloer (Forceville, 1699 / Collon 1994) - Protestantse Kerk van Brussel Koninklijke Kapel
Orgelkast  / Verplaatsbaar orgel gelijksvloer (Forceville, 1699 / Collon 1994) - Protestantse Kerk van Brussel Koninklijke Kapel
 Klik op een foto om te vergroten
HET INSTRUMENT
Orgelkast - bouwdatum 1699
Orgelkast - plaats Op de grond, mobiel
Gebruikte materialen Eik. Loden en eikenhouten pijpen.
Opstelling van de pijpen Chromatisch
Beschrijving van de orgelkast De eiken kast is eenvoudig en rechthoekig, met langs beide zijden van het klaviervenster een horizontaal hoofdgestel en twee panelen met houtsnijwerk, waarin gaten uitgespaard zijn die voor de oude registertrekkers nodig waren. Breedte 143 cm, hoogte 188 cm, diepte 66 cm.
Speeltafel - bouwdatum 1994
Speeltafel - beschrijving Nieuw instrument in de oude kast van Forceville
Bouw - bijzonderheden Orgel op wieltjes, kan verplaatst worden in de kapel
Orgelbouwers - bijzonderheden Metalen pijpwerk : bouwer : Stan Arnauts
Persoon belast met het onderhoud Manufacture d'orgues de Bruxelles (Patrick Collon)
Datum/periode van het onderhoud Regelmatig
Stemming Diapason 415 Hz
Temperatuur Valotti
Akoestiek Minder dan 2 seconden
Orgelbouwer(s) Jean-Baptiste Forceville, Patrick Collon
HET INSTRUMENT
Orgelbouwer(s) Jean-Baptiste Forceville, Patrick Collon
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Het betreft heel waarschijnlijk een instrument dat gebouwd werd voor privégebruik, aangezien de orgelkast bijna volledig gesloten is. Vooraan is een inscriptie te lezen '1699 + FECIT FORCEVILLE'. Het is dus mogelijk dat het om het persoonlijke instrument ging van Jean-Baptiste Forceville (± 1660-1739). Bij diens dood vermeldt de inventaris 'een fraai kabinetorgel…'.
Bij de bouw van de kapel van Karel van Lotharingen in 1760, dient Guillaume Boutmy een project in voor een orgel van 2 klavieren/26 registers dat nooit gebouwd zal worden. Het buffet van Forceville uit 1699 dat verbouwd werd om zich te integreren in een nis achterin de galerij, geflankeerd door twee kasten (voor de blaasbalgen?) zal gemaskeerd worden door een nepfaçade in stucwerk. In 1794-1795 wordt dit instrument, samen met alle meubilair van de kapel, door de Militaire Autoriteiten verkocht.
In 1803 wordt de voormalige Kapel van het Hof, die sinds het vertrek van de Oostenrijkers buiten gebruik gesteld was, toegewezen aan de Protestanten van Brussel, die het Forceville-orgel in 1804 terugkopen.
In 1840 zal het instrument vervangen worden door het nieuwe Dreymann-orgel en de kast, ontdaan van de inhoud, zal als bergruimte dienst doen.
In 1966 vestigt Patrick Collon de aandacht van het Consistorie op de historische en instrumentale waarde van het centrale meubel. Bij de restauratie van de kapel tussen 1964 en 1971, wordt de kast van Forceville bij Patrick Collon opgeslagen, in afwachting van betere tijden.
De kast van Forceville — het laatste overblijfsel van het meubilair uit de tijd van Karel van Lotharingen — zal in haar oorspronkelijke staat hersteld worden tijdens de tweede restauratie van de kapel in 1987. Dat werk wordt vervolgd door de reconstructie van het instrumentale gedeelte in 1994.
WERKEN
Begindatum 1987
Einddatum 1994
Type werkzaamheden In 1987, herstellingen aan het buffet dat ongeveer sinds 1966 opgeslagen was in de werkplaatsen van Patrick Collon.
Na die herstellingen wordt het buffet opnieuw opgesteld in de kapel in 1987, het jaar van de restauratie van het gebedshuis. Na een oproep tot financiële ondersteuning aan de leden van de kerkgemeenschap, maakte Patrick Collon een nieuw instrument voor de kast, daarbij zo dicht mogelijk aansluitend bij de stijl van Forceville.
DOCUMENTATIE
Type Boek
Titel "Dictionnaire des facteurs d’instruments de musique en Wallonie et à Bruxelles du 9e siècle à nos jours"
Auteur Direction Malou Haine et Nicolas Meeûs
Plaats Liège
Referenties p. 171
ISBN 2-87009-250-4
Uitgever Pierre Mardaga
Type Documentatie
Titel Inhuldingstext
Auteur Patrick Collon
Uitgever Eglise protestante de Bruxelles
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue door Jean Ferrard, uitzending 1001
Beschrijving Kerksonate KV 328
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) A. James, Ph. Descamps, B. & H. Douchy, G. Cambier
Componist Mozart
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue door Jean Ferrard
Beschrijving Bonjour mon cœur
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Arnaud Van De Cauter
Componist Peter Philips
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue door Jean Ferrard, uitzending 1001
Beschrijving Salve Regina
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Elizabeth Thornburn
Componist John Bull
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue door Jean Ferrard, uitzending 1001
Beschrijving Toccata Bux WV 164
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Dorothy De Rooij
Componist Dietrich Buxtehude
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue door Jean Ferrard, uitzending 1001
Beschrijving Fantasia 2 (d)
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Pieter Van Dijck
Componist A. Van Noordt
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue door Jean Ferrard, uitzending 1001
Beschrijving Postmoderne improvisatie
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Johan Huys
Componist Johan Huys
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue door Jean Ferrard, uitzending 1001
Beschrijving Sonate 8
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) André Luy/Anne-Lise Vuilleurmier
Componist Pasquini
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue door Jean Ferrard, uitzending 1001
Beschrijving Drie dansen
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Anne Froidebise
Componist Divers (Mulliner Book)
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue door Jean Ferrard, uitzending 1001
Beschrijving Ricercare
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Benoît Mernier, Etienne Debaisieux
Componist Frescobaldi G.
Type Radio
Titel Magazine de l’Orgue door Jean Ferrard, uitzending 1001
Beschrijving Die Kunst der Fuge, BWV 1080/18 J.-S. Bach
Zender Radio 3
Uitvoerder(s) Corten, Servais, Stockhem, Deprez, Kokobu
Componist J.-S. Bach
HISTORIEK VAN HET INSTRUMENT
Historiek Het betreft heel waarschijnlijk een instrument dat gebouwd werd voor privégebruik, aangezien de orgelkast bijna volledig gesloten is. Vooraan is een inscriptie...
Werken
Begindatum 1987
Einddatum 1994
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel
Structuur speeltafel en muziekstaander 
Geïntegreerd in de orgelkast.
Eik.
Vast.
Aantal klavieren 
1
Omvang van de klavieren 
48 toetsen, C, D - c'''
Beschrijving van de toetsen 
Eik, buxus
Breedte van de toetsen 
22 mm
Diepte van de toetsen 
89 mm
Breedte van het octaaf 
174 mm
Beschrijving van de boventoetsen 
Afmetingen van 1699. Afgeschuinde voorzijde. Ebbenhout, eik.
Diepte van de boventoetsen 
50 mm
Beschrijving van de bakstukken of kader 
Rechthoekig, 9 x 1,5 x 5 cm (de rechterwang dateert uit 1699)
Registers 
Aan beide zijden van het klavier, drie aan elke kant, vertikaal opgesteld.
In eik, vierkant, voorzien van een knop. Etiketten zijn ernaast op de orgelkast gekleefd.
Eik.
Adresplaat 
1699 FECIT FORCEVILLE
 
Klavieren en voetklavieren
  • Naam 
    Enig
    Omvang 
    48 toetsen, C, D - c'''
    Registers 
    Bourdon 8'
    Prestant 4'
    Flûte 4'
    Doublette 2'
    Fourniture II
    Cornet II, cis'
 
Tractuur
  • Noten 
    Mechanisch
    Toetsen 
    Staartklavier
    Traject en beschrijving van de mechaniek 
    Naar onder, in waaiervorm, stekers in eik, met regelschroeven op geelkoperen staven met een diameter van 1,8 mm, die de spanen activeren
    Beschrijving van de registers 
    Mechanisch
 
Windladen
  • Type 
    Mechanisch
    Inplanting 
    Onderaan de orgelkast
  • Naam van het klavier 
    Klavier
    Aard 
    In eik, kleppenkast vooraan, met inliggende voorslag, ventielen met stifscharnier.
    Sleepregister.
    Eikenhouten pijproosters.
    Vervoeringen: de bassen in hout, de bassen van de Prestant 4' en enkele pijpen van het Doublette 2'.
    Vervoeringen in lood.
    Opstelling van de pijpen 
    Chromatisch
    Beschrijving van de pijpstok 
    Van achteraan naar het klavier op : Prestant 4', Bourdon 8', Flûte 4', Cornet II, Doublette 2', Fourniture II
 
Pijpwerk
  • Naam 
    Klavier
    Bijzonderheden 
    Vanaf de achterzijde van de orgelkast : Prestant, Bourdon, Doublette, Cornet, Doublette, Fourniture.
    Houten pijpen van Collon, de loden zijn van Stan Arnauts.
    Intonatie door Collon.
    Beschrijving 
    PRESTANT 4'. Lood, zijbaarden in de zware klanken, op toonhoogte gesneden, enkele insnijdingen in het bovenlabium, gemiddelde geopende voet.
    BOURDON 8'. C-H in eik, gedekt, vervolgens in lood met verplaatsbare hoed .
    FLUIT 4'. C-G in eik, gedekt, G# tot g’ in lood, met verplaatsbare hoed, g#’ tot c’’’ in lood, open.
    DOUBLET 2'. Lood, open, op toonhoogte gesneden.
    CORNET II (cis’). Lood, open, op toonhoogte gesneden.
    MIXTUUR II. Lood, open, op toonhoogte gesneden.
 
Windvoorziening
  • Magazijn- of hulpbalg 
    Magazijnbalg
    Beschrijving 
    Keilbalg.
    Boven het instrument, parallel met het front.
    Eik, leder.
    Lengte 
    130 cm
    Breedte 
    53,5 cm
 
Windkanalen
  • Naam 
    Klavier
    Beschrijving 
    Vertikaal
    Materialen 
    Eik
    Afmetingen 
    11 x 11 cm, hoogte ± 120 cm
 
TECHNISCHE KENMERKEN VAN HET INSTRUMENT
Speeltafel Klavier(en) en voetklavier(en) : 1
Klavier(en) en voetklavier(en) Enig
Tractuur
 Mechanisch
Het gebouw
Protestantse Kerk van Brussel Koninklijke Kapel

Protestantse Kerk van Brussel Koninklijke Kapel

Adres : Museumplein 2
1000 Bruxelles
Bouwstijl : Klassiek
Bouw : 1760
Bouwperiode : 18de
Bouwstijl : Klassiek Type : Beschermd bouwwerk bij besluit van 22/11/2001
Orgel(s) aanwezig in dit gebouw