glossarium


“Windvoorziening”
Windwerk
Onder ‘windwerk’ staat alles wat komt kijken bij het onder druk brengen van de lucht, het opslaan van de wind en het verdelen ervan over de diverse organen, waaronder vooral de windladen. Vroeger werd de perslucht voortgebracht door minstens twee grote keilbalgen die om beurt opgetrokken en ingedrukt werden. Men heeft ook wind geproduceerd door middel van met de hand of de voeten bediende pompen van het type dat in een smidse wordt gebruikt. In de 19de eeuw zijn vervolgens de parallelbalgen opgedoken en de windvoorziening is op het einde van de eeuw en zeker in de 20ste eeuw een zaak geworden van elektrische compressoren, een soort grote ventilatoren die de wind naar de balg sturen. Van die balg vertrekt een netwerk van kanalen die de wind naar de verschillende windladen of naar de eventuele Barkermachine brengen. In een pneumatisch orgel moet de balg ook alle regeerwerk van de noten en de registers van wind voorzien. Tussen de hoofdbalg en de windladen is er vaak een tweede magazijn, kleiner en dichter bij de windlade. Vaak is een dergelijk magazijn onmisbaar om terugkeren van de wind en de schokken op te vangen. De hele kennis van de bouw van een windwerk berust sterk op ondervinding en de overgeleverde knowhow van orgelbouwers. Tot op vandaag kan de wetenschap niet exact alles beschrijven wat de wind doet in de doolhof van kanalen en magazijnen die een orgel vormt. Nog later heeft men ook de zwemmerbalg met bewegend blad uitgevonden die eenvoudiger is van bouw.
Alfabetisch glossarium
Glossarium per categorie