glossarium


“Keilbalg”
Windwerk
Keilbalg
 Vergroten
Deze balg is een grote versie van de sinds mensenheugenis bekende blaasbalg. Het gaat om twee rechthoekige bladen uit grenen of eik die aan één zijde scharnierend zijn samengevoegd. Die kant wordt logischerwijze de scharnierkant genoemd. De andere zijde is de opgaande kant waar de bladen uiteen gaan om zo lucht in te laten. Tussen beide bladen zijn er spanen, rechthoekige opzij en trapeziumvormige achteraan. Deze zijn ingelijmd en worden met schapenvel bij elkaar gehouden. Op de bovenzijde worden stenen of metalen gewichten gelegd. Voor de werking van een windwerk met keilbalgen zijn minstens twee pompen nodig. Terwijl de ene zich ledigt van de aanwezige wind (perslucht), gaat de andere open, opdat ze het van de eerste kan overnemen zodra deze leeg is, en zo voorts. De windvoorziening die daarvan het resultaat is, kan enkele kleine turbulenties ondergaan die hoorbaar zijn in de klank, allemaal afhankelijk van de knowhow van de orgeltrapper, maar dat kan ook zijn charme hebben. Dit soort van windwerk vinden we in de hele kleine orgels zoals een regaal of een kistorgel en in de grote instrumenten. In dat geval is het windwerk geïnstalleerd in een eikenhouten structuur en voorzien van armen of hefbomen voor het heffen van de balgen. De keilbalgen kunnen van wind worden voorzien door een elektrische ventilator, de oplossing die momenteel de voorkeur geniet.
Alfabetisch glossarium
Glossarium per categorie