glossarium


“Stemkrul / Stemrol”
Stemming
Stemkrul / Stemrol
 Vergroten
De techniek zou bedacht zijn in de 18de eeuw, wellicht door een orgelbouwer die op de Balearen werkte. De stemkrul wordt aangebracht bovenaan het corpus van een pijp en in de eerste plaats bij de frontpijpen die vaak langer zijn dan de nodige hoogte. In tegenstelling tot een op toonhoogte gesneden pijp waar de hele bovenzijde op de gewenste lengte wordt afgesneden, is hier de pijp langer maar wordt de resonerende hoogte ingeperkt door in de bovenzijde een dubbele insnede te maken waarna het reepje dat zo ontstaat naar beneden toe wordt opgerold. Dit heeft het voordeel dat niet de hele bovenzijde van de pijp dient bewerkt te worden met een stemhoorn die de diameter van de bovenopening wijder of enger maakt. Het volstaat de stemkrul op of af te rollen of dichter bij of verder af te brengen. De praktijk is vooral gangbaar bij labiaalpijpen, zij het dat de kleinste eerder op toonhoogte zullen gesneden worden. Toch is de stemkrul ook op tongpijpen (zie tongen - tongwerk) terug te vinden, hoewel ze daar niet dezelfde efficiëntie heeft bij het stemmen maar eerder de intonatie beïnvloedt (zie aldaar).
Alfabetisch glossarium
Glossarium per categorie